در پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد نظری روش‌شناسی بنیادین، روش تحقیق اسنادی و با نگرشی تفسیری و اکتشافی، محدوده و برخی از شاخصه‌های رئالیسم علمی مندرج در معرفت اجتماعی سید جمال‌الدین اسدآبادی شناسایی شده است. سید جمال‌الدین با استفاده از بینش هرمنوتیکی و بر اساس مفاهیم قرآنی از جمله عقل، علم و جهاد تلاش کرده است ظرفیت معرفت دینی را در جهان مدرن آشکار کند. قرین بودن علم و دین یکی از اصول معرفت‌ش...

در میان فقیهان،‌ این جمله مشهور است که: «فقیه‌ترین مردم آشناترین ایشان به اختلافات فقهی است». گویا کسی که همۀ مواضع فقهیِ پیشوایان و مجتهدان مذاهب و دلایل آنها را از نظر گذرانده است و به موضع فقهی خاصی به صورت مدلل و مستدل رسیده، حتماً از توانایی فقهی بیشتری برخوردار است. در میان عالمان امامیه، یکی از نخستین فقیهانی که به «فقه الخلاف» پرداخته و آثاری را در « فقه مقارَن» پدید آورده، سید مرتضی متوفا...

از جمله دغدغه های اساسی متفکران مسلمان تبیین رابطه ی میان عقل و وحی بوده است. بر مبنای تقسیم بندی مهمی که اغلب متفکران بر آن اتفاق نظر دارند رابطه میان عقل و وحی به چند نحو قابل تصور است : یکی برتری وحی که خود به دو دیدگاه افراطی و معتدل قابل تقسیم است، دوم برتری عقل و سوم هماهنگی میان عقل و وحی . شیخ مفید وحی را نیازمند عقل و جدایی ناپذیر از آن می داند و از تقلید کورکورانه برای پذیرش احکام و آ...

احیاء فکر دینی به معنی تصحیح فهمدینی و اصلاح چگونگی دینداری است ، مسائل مربوط به احیاء فکر دینی شامل تمامی مسائل مربوط به دین میگردد. در این پژوهش پس از تعریف و تبیین احیاء تفکر دینی به بررسی وتحلیل برخی از موارد احیاء تفکر دینی که مهمترین آنها عبارتند از : جهان بینی وایدئولوژی ،عدالت، حکومت ،آزادی تفکر و عقیده ، ازنگاه سید قطب وشهید مطهری پرداخته شده است. سید قطب و شهید مطهری معتقدند که اولی...

ادب غنایی با احساسات شاعر سر و کار دارد و  عبارت است از انعکاس تجربیات عاطفی و درونی او در کلام هنری که باعث انگیزش و تاثّر خواننده می گردد. در ادب غنایی شاعر یا نویسنده خویشتنِ خویش را بیان می کند و ضمن آن به بیان عواطف و احساسات خود نسبت به زندگی و طبیعت می پردازد. بنابراین هر سخنی را که ریشه در ژرفای احساس هنرمند داشته باشد و بتواند تاثیری عمیق بر عواطف مخاطب بگذارد، می توان در زمره ی ادب غنای...

نوشتاری که در پیش روی دارید کوشش و پژوهشی است درباره بازنمایی جلوه هایی ازقرآن و حدیث در اشعار سیدحمیری؛ که یکی از شعرای متعهد اسلام است و در اشعارشفراوان از آیات و احادیث در جهت اثبات حقانیت اهل بیت ( ع ) استمداد جسته و با احتجاج بهقرآن کریم و احادیث آن را برهانی می کند . اثرپذیری سید حمیری از قرآن و حدیث پیدا وآشکار و از نوع اثرپذیری گزاره ای اقتباسی و تضمین است که با غرض استشهاد و استنادبرگز...

در میان مسائل انسان شناختی، مسئلۀ ماهیت و ساحت های وجودی انسان در مقایسه با دیگر مباحث، اهمیت بیشتری دارد. در این مقاله دیدگاه سید مرتضی علم الهدی، متکلم برجستۀ شیعه در قرن چهارم، دربارۀ ماهیت و ساحت های وجودی انسان بررسی شده و تأثیر نوع نگاه وی در تبیین برخی آموزه های دینی مرتبط با مرگ و معاد همچون حقیقت مرگ، عالم برزخ و عذاب قبر، علم و آگاهی مردگان و کیفیت معاد نشان داده خواهد شد.

کسانى مدعى شده‏اند که آیت الله سید محمد کاظم یزدى، فقیهى سکولار بوده است; نگارنده در این نوشتار ضمن تفکیک دو پدیده عرفْنگرى با عرفى‏گرایى، بر آن است که سید یزدى، فقیهى عرفْنگر بوده است نه عرفى‏گرا. عرفْنگرى، مفهومى شناخته شده در فقه اسلامى است; به معناى رجوع به عرف در مواردى که شریعت در آن‏ها ساکت است یا آن‏ها را به عرف احاله داده است. عرفى‏گرایى فرایندى است که طى آن، ضمن سلب نگاه قدسى و رازآلود ب...

امیرالمومنین علی علیه اسلام در میان عموم امت اسلامی به عنوان شخصیتی مورد احترام و عزیز محسوب می گردند . به غیر از عده قلیلی موسوم به نواصب که مورد انزجار همه مسلمین هستند ، قاطبه مسلمانان ایشان را دارای سوابق درخشان و فضایل فراوان دانسته و منصفین برای حضرت جایگاه خاصی قائل می باشند . همه اینها در حالی است که در طول تاریخ اسلام شاهد نگاه متعصبانه ناشی از گرایشات مذهبی و تاثیر قدرتها و حکومتها ...

ابوالقاسم علی بن الحسین بن موسی مشهور به سید مرتضی و ملقب به علم الهدی و ذوالثمانیین ، از بزرگان علمای شیعه امامیه است . سید مرتضی ، متولد 355 و متوفی 436 هـ . ق ، برادر سید رضی ( ره ) گرد آورنده نهج البلاغه است . نسب شریف وی از سوی پدر به امام موسی بن جعفر (ع) و از سوی مادر به امام علی بن الحسین می رسد . وی در ادب ، فقه ، اصول فقه ، کلام ، تفسیر ، حدیث و رجال و سایر علوم عصر خود ، سر آمد زمان ...