بر اساس قرآن کریم و روایات اهل بیت (علیهم السلام ) ،ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف امری قطعی بحساب می آید .این حادثه مهم (ظهور) دارای علائم و نشانه هایی است ،که در روایات اهل البیت علیهم السلام بیان شده است . اصل صدور روایات نشانه های ظهور توسط ائمه اطهار علیهم السلام قطعی و متواتر می باشد ولی این به معنای صحت و اعتبار همه روایات نشانه های ظهور نمی باشد. جعل روایات نشانه ها توسط بنی امیه ، بنی عباس و مدعیان دروغین مهدویت ، اختلاط نشانه های ظهور با نشانه های قیامت ،عدم تبیین و تفسیر کامل و واضح نشانه ها ،تغییرات گسترده فرهنگی و اجتماعی (نسبت به زمان ارائه تفاسیر گذشته) ،توجه ویژه به مسأله نشانه های ظهور در عصر حاضر و شیوع نظریات غیر علمی و عوام پسند از جمله دلائلی هستند که مشتاقان امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف را به بررسی و تحلیل موشکافانه ی سندی و دلالی روایات نشانه های ظهور فرا می خوانند. هدف اصلی این تحقیق به طور خلاصه بررسی نشانه های حتمی الوقوع ظهور امام مهدی علیه السلام در روایات با تحقیق در میزان اعتبار صدوری و بحث در دلالت روایات مذکور می باشد که این مهم از طریق بررسی روایات نشانه های حتمی الوقوع ظهور از حیث سند ، بررسی حتمیت این نشانه ها و چگونگی رابطه حتمیت با مسأله بداء و علم واراده الهی ، بررسی احتمالات مطرح شده پیرامون هر یک از نشانه های حتمی الوقوع و قضاوت درباره هر یک از آنها به انجام می رسد. با عنایت به گستردگی نشانه ها و علائمی که در کتب روایی به عنوان نشانه های ظهور ذکر گردیده است و از طرف دیگر تقسیم این نشانه ها در روایات به علائم حتمی الوقوع و غیر آن، در این تحقیق فقط به پاره ای از این علائم که ائمه اطهار (علیهم السلام ) آنها را « حتمی الوقوع » دانسته اند، پرداخته می شود . نشانه های حتمی الوقوع ظهور که در آستانه ظهور امام مهدی علیه السلام تحقق خواهند یافت پنج نشانه است،که در آنها احتمال بداء نیست و آنها عبارتند از:خروج سفیانی،صیحه آسمانی،خروج یمانی،خسف بیداء و قتل نفس زکیه. در تحقیق حاضر مجموعا در ابتداء میزان اعتبار روایات مربوط به نشانه های حتمی الوقوع مورد ارزیابی قرار گرفته و پس از قبول اعتبار این روایات از جهت صحت سند و مطابقت با عمومات قرآنی، تلاش شده که با بررسی معنای کلمه "محتوم" در کتب لغت و روایات اهل البیت علیهم السلام و هم چنین بررسی دقیق و مستدل معنای "بداء" این مطلب را به اثبات برسانیم که نشانه های پنج گانه ، حتمی الوقوع بوده و هیچ گونه احتمال بداء و تغییر در آنها راه ندارد و در پایان نیز با توجه به معتبر و حتمی بودن علائم پنج گانه مذکور تلاش شده تا با جمع آوری نظریات گوناگون ارائه شده درباره این نشانه ها به نقد و بررسی آن نظریات پرداخته شود. کلید واژه ها: ظهور، نشانه های حتمی الوقوع ظهور، خروج سفیانی، نفس زکیه و خسف بیداء

مسأله اتّحاد اسلامی قرن هاست که از سوی مصلحان دینی، در جهان اسلام مطرح گردیده است، اما این نهضت، متأسفانه با وجود تلاش های مخلصانه و خستگی ناپذیر داعیان آن، هنوز به نتیجه چشمگیری در این باره نائل نگردیده است. علاوه بر کارشکنی ها و دسیسه های قدرت های بیگانه و خارج از جهان اسلام که منافع خویش را همواره در گرو تفرقه و تشتت آراء مسلمین جست و جو کرده اند، می توان ازعدم درک صحیح مسلمین از اصل تبرّی نیز به عنوان یک مانع موثر در تحقق این آرمان مقدّس نام برد. این پژوهش برای پاسخ به این پرسش که آیا بین ادلّه اتّحاد اسلامی و ادلّه تبری تعارضی وجود دارد یا خیر، ادله ضرورت اتّحاد اسلامی را در ذیل فصل دوم، مورد بررسی قرار داده و در فصل سوم نیز به بررسی ادلّه مربوط به مسأله تبرّی پرداخته است. نهایتاً در فصل چهارم، تعارض یا عدم تعارض میان این دو فریضه اسلامی و شیوه حلّ تعارض در صورت وجود آن، موضوع بحث قرار گرفته است. تحلیل سندی و محتوایی ادلّه موجود در منابع اصیل دینی و بررسی اقوال صاحب نظران مربوطه، اثبات می کند که اصل تبرّی، آن گونه که در شریعت اسلام، فرض گردیده است، به هیچ وجه منافاتی با مسأله اتّحاد مسلمین نداشته، بلکه اتّحاد مسلمین یا ولاء مثبت، و تبرّی نسبت به دشمنان اسلام یا ولاء منفی، دو روی یک سکه بوده و هدف از هر دو اعتلای امّت اسلام و حفظ کیان مسلمین در مقابل ملت کفر می باشد. با توجه به اولویت مسأله وحدت بر سایر مصالح فردی و اجتماعی به غیر از اصول سه گانه اعتقادی و اساس حکومت اسلامی، دیدگاه اسلام در موارد تعارض یا تزاحم، ترجیح این آرمان بر سایر اهداف و مصالح می باشد.

این پژوهش با موضوع تفسیر روایی سوره هود آیات 99ـ50 بر پایه روایات اهل بیت (علیهم السلام) است که به شیوه کتابخانه ای و روش تحلیلی انجام گرفته است. هدف اصلی از آن ارائه تفسیری مبتنی بر روایات از این سوره و اهمیت بخشی به نقشی که روایات در فهم معانی و مقاصد و تفسیر قرآن می توانند ایفا نمایند می باشد. این پژوهش دارای دو دامنه ی قرآنی و روایی است که دامنه ی قرآنی آن مفاد ظاهری آیات و دامنه ی روایی آن مجموعه ی روایات تفسیری أهل بیت (علیهم السلام) از تفاسیر مأثور می باشد. این بخش از آیات سوره هود به بخشی از زندگی شش پیامبر الهی می پردازد. با توجه به تاریخی بودن مطالب طرح شده در این آیات غالب روایات، مربوط به این آیات، روایات تفسیری اند و به بیان زندگی این پیامبران و زندگی اقوام ایشان پرداخته اند. علاوه بر آن برخی روایات به بیان معانی الفاظ و برخی نیز به تأویل آیات یا تطبیق آیات بر مصادیق دیگری پرداخته اند. به طور کلی در این پژوهش 115 روایت مورد بررسی قرار گرفته است که 86 روایت تفسیری، 10 روایت تأویلی، هشت روایت تطبیقی، شش روایت معنا شناخت و پنج روایت نیز سوره شناخت هستند. از این آیات و روایات مربوط به آن نکات و عبرت هایی قابل برداشت است که در پنج عنوان کلی آموزه های اعتقادی، اخلاقی ـ تربیتی، اجتماعی ـ سیاسی، تاریخی و اقتصادی سامان یافته اند. در مجموع 322 آموزه استخراج شده است که از این بین، بیشترین آموزه های مربوط به این آیات، آموزه های اعتقادی است که به موضوعاتی از قبیل وحدانیت خداوند، ربوبیت الهی، شرک و کفرورزی به خداوند، توبه و استغفار پرداخته اند. پس از آن آموزه های تاریخی دارای بیشترین فراوانی می باشد.آموزه های اقتصادی هم کمترین تعداد را به خود اختصاص داده اند. از جمله مهم ترین نتایج به دست آمده در این پژوهش عبارت اند از: قطعی بودن نیاز تفسیر قرآن به روایات، تفسیری بودن أکثر روایات ذیل این دسته از آیات، هماهنگی بین مفاد ظاهری با مدلول روایات، پرداختن روایات به نکات تاریخی مربوط به زندگی اقوام و وجود نوعی همگونی میان نحوه عذاب این اقوام. کلیدواژه ها: تفسیر، روایات تفسیری، تفسیر روایی، تفسیر اثری، سوره هود، گونه ها، آموزه ها

این پژوهش با عنوان تفسیر روایی سوره نساء آیات 14ـ1 بر پایه روایات اهل بیت (علیهم السلام) با هدف تأکید بر نقش روایات در فهم قرآن و ارائه تفسیری مبتنی بر روایات به شیوه «کتابخانه ای» و روش «تحلیلی» انجام پذیرفته و دارای دو دامنه ی قرآنی و روایی است که دامنه ی قرآنی آن مفاد ظاهری آیات و دامنه ی روایی آن مجموعه ی روایات تفسیری أهل بیت (علیهم السلام) از تفاسیر مأثور می باشد مهمترین یافته پژوهش آن است که قرآن کریم در این آیات به منظور سالم سازی انسان و جامعه، شاخص هایی چون ایمان، تقوی، عدالت و معروف را مطرح و بر اساس آن، ضمن تأکید بر گفتار و رفتار خردمندانه و خداپسندانه، حلال بودن درآمد ها و پاکیزگی در امور مختلف و تشریع حکیمانه و جامع نظام ارث که بر مصالح واقعی استوار است، حمایت جدی از حقوق مالی بانوان مانند حق مالکیت، پرداخت مهریه و ارث به عمل آورده، تعدد زوجات را محدود و مشروط می نماید و بر تأدیه حقوق اقشار آسیب پذیر مانند ایتام اصرار می ورزد و در این زمینه ها سنت های غلط جاهلی را طرد می نماید تا با دگرگونی در باور ها و ارزشها و منش های عصر بعثت، تحولی بنیادین در ابعاد مختلف حیات فردی و اجتماعی انسان پدید آورده، آن را مدیریت نماید. ضمناً در این پژوهش 116 روایت تفسیری مورد بهره برداری و گونه شناسی قرار گرفت که سازگاری و هماهنگی آن ها با خطوط کلی آموزه های قرآن کریم به دست آمد و با توجه به این که قرآن متن است و سنت شرح آن، نقش بی بدیل روایات در فرایند تفسیر این کتاب آسمانی نیز روشن گردید، وهم چنین احکام ودستورات بیان شده دراین آیات و روایات بر اساس حکمت بوده و اسلام بنیان جامعه انسانی را فقط بر عنصر عاطفی قرار نداده، بلکه بر مبنای زندگی عقلی بنا نهاده است، در نتیجه هدف اسلام از تشریح احکام ارث، مهریه، و تعدد زوجات رسیدن به صلاح عقلی در سنت های اجتماعی است؛ نه آنچه احساسات و عواطف محض دوست دارند. کلید واژه ها : تفسیر، روایت تفسیری، تفسیر روایی، اهل بیت، گونه ها،آموزه‎ها.

این پژوهش به بررسی عوامل موثر در اثر پذیری امر به حجاب و نهی از کم حجابی پرداخته شده است، عواملی همچون احساس امنیت مخاطب، تربیت و اعتقادات او ، مقبولیت شخص آمر به معروف و ناهی از منکر، نحوه بیان ونوع الفاظ او و همچنین ویژگی های شخصیتی او، شرایط پیرامونی امر و نهی ، نحوه عملکرد نیروهای مرتبط با امر به حجاب و نهی از کم حجابی و روش های عملی امر و نهی، و با روش پیمایشی با انتخاب دانشگاه اصفهان به عنوان جامعه آماری نشان داده شد که بین متغیر اثربخشی امر به معروف و نهی ازمنکر و مقبولیت آمر و ناهی،احساس امنیت مخاطب امر و نهی، خصوصیات آمر و ناهی، اعتقادات و تربیت مخاطب امر و نهی و روش های عملی در این حوزه رابطه معنادار و مستقیم برقرار می باشد و بیشترین اثرگذاری مربوط به روش های عملی امر و نهی و تربیت مخاطب آن است.