بررسی صورت و معنا، دو نماد (اسب و سیمرغ) در نقاشی سنتی ایران (قرون 7 الی 10 هجری)

با توجه به وسعت و اهمیت زبان نمادها و نشانه ها در سطح فرهنگ دینی و اساطیری کشورمان و اهمیت شناخت این زبان پویا و وسیع به عنوان حرکتی زیربنائی می تواند سهم ویژه ای در رشد و ارتقا دیدگاهها و بازشدن دریچه های تازه بر روی هنرمندان نوخواه و نوجو شود. از جمله نکات و سئوالاتی که بنده در طی رساله به دنبال پاسخ گوئی به آنها بودم. - آیا نمادها می توانند ابعاد وجودی و معرفتی انسان را تبیین نمایند؟ و راه شناخت نمادهای حقیقی معتبر در فرهنگ دینی و اساطیری چگونه است ؟ با توجه به وجود منابع سرشار معرفتی در فرهنگ دینی و ادبی کشورمان و بررسی تطبیقی آنها بخصوص بعد از اسلام به این نکته پی می بریم که نمادها و رمزها بهانه هائی بوده اند در جهت تبیین و تفهیم مسائل حکمی برای رسیدن انسان به اشراق از طریق سیر و سلوک که نمونه بارز آن را در هفت خوان رستم رساله الطیر ابن سینا و ابو حامد غزالی و منطق الطیر عطار نیشابوری بطور واضح مشاهده می کنیم. مسلما شناخت نمادهای حقیقی و معتبر مانع استفاده تحمیلی از فرهنگ بیگانه خواهد شد. یکی از راه های رسیدن به این شناخت بررسی و مطالعه منابع کتبی و تصویری گذشته گان است همچنین بررسی دو نماد معتبر و مهم فرهنگ و ادب کشورمان یعنی اسب و سیمرغ تغییرات فیزیکی و تاثیر اندیشه عرفا بر صورت آنها بخصوص سیمرغ مورد سئوال بود که با استفاده از تصاویر و آثار بر جای مانده ما تغییرات زیبائی شناسانه را در هر دو عنصر بخصوص اسب در طول تاریخ نگاری گری کشورمان تا قرن 10 ه بخوبی می بینیم که هماهنگ با فرهنگ و هنر کشورمان رو به سمت جایگاه اصلی و تغزلی خود است ولی به دلایلی تفکر عرفانی بزرگی همچون عطار نیشابوری و سهروردی در شکل ظاهری آثار تاثیری نگذاشته است ، دلایلی همچون پایبندی به سنت ها - ناتوانی زبان تصویر در بیان مفاهیم عرفانی و تاثیرگذاری دو عامل مهم زمان و مکان بسیار مهم بوده است .