تعیین حجم و اوج سیلاب با دوره برگشتهای مختلف در حوضه تسوج به منظور کاربرد در آبخوانداری

در دنیای امروز و در آستانه قرن بیست و یکم، تامین آب و بهره وری بهینه از این عنصر حیاتی امری لازم و ضروری است . با اینکه رگبارهای شدید موجب سیلابهای عظیم گشته و خسارات جانی و مالی فراوانی به وجود می آورد و نیامدن باران سبب خشکسالیها و کم شدن خشکسالیها و کم شدن فعالیتهای همه موجودات زنده می گردد، ولی بشر از روزی که پا به عرصه وجود گذاشته است ، به این نعمت گرانبها و حیاتی نیاز داشته و در مورد چگونگی گردش آن در طبیعت و یا مهار کردنش در سطح کره خاکی بررسی ها و مطالعات سودمندی انجام داده است . یکی از روشهای بهره وری بهینه از آب ، پخش سیلابها است که در اصطلاح علمی به آن آبخوانداری اطلاق می شود. در پخش سیلابها اولین قدم تعیین دبی اوج و حجم سیلابها اولین قدم تعیین دبی اوج و حجم سیلاب پخشی است . دبی اوج از آن جهت دارای اهمیت است که برای طراحی سازه های پخشی تعیین سیل با دوره برگشتهای مختلف دارای اهمیت بسزایی است . منطقه مورد مطالعه در این پژوهش در آبخوان تسوج در شمال دریاچه ارومیه و حوضه های آبریز مشرف به شهر تسوج و روستاهای انگشتجان و امستجان قرار دارد. این منطقه از نقطه نظر جغرافیایی در مختصات (33 و 45) تا (18 و 45) طول شرقی و (24 و 38) تا (15 و 38) عرض شمالی واقع شده است . این منطقه از شمال به خطالراس ارتفاعات میشوداغ و از جنوب به دریاچه ارومیه ختم می شود. در این پژوهش تعیین دبی اوج مورد بررسی با توجه به توزیعهای آماری مختلف صورت پذیرفت . توزیعهائی که برای تعیین دبی اوج مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از توزیع های گامبل، نرمال، فاستر i، فاسترiii و لوگ پیرسون iii که با توجه روش حداقل مربعات روش لوگ پیرسون iii به عنوان بهترین توزیع شناخته شد. حجم سیلاب دربرآورد مساحت منطقه زیر پوشش طرح در آبیاری سیلابی و گنجایش مخازن و استخرها در برنامه های تغذیه مصنوعی، تاثیر فراوانی دارد. اهمیت دیگر حجم سیلاب در پروژه آبخورانداری، تعیین مقدار آب قابل استحصال و قابل ذخیره در مناطقی است که این پروژه ها در آنجا اجرا می شود. دربرآورد حجم سیلاب از دو روش استفاده گردید: -1 روش بارش جریان ساز - مساحت -2 روش هیدروگراف بی بعد با توجه به این که در بدست آوردن هیدروگراف بی بعد از رودخانه زولاچای استفاده گردید لذا روش بارش جریان ساز مساحت پیشنهاد گردید.