انگاره ذهنی ایرانیان از ادب (بی ادبی) و تأثیر آن بر پرسشنامه به عنوان ابزار جمع آوری داده در ایران

هدف تحقیق حاضر که شامل دو فاز کیفی و کمی بوده، دارای سه جنبه بوده است: اول، طراحی و معتبر ساختن مقیاس بومی انگاره های ذهنی ایرانیان از ادب/بی ادبی زبانی به شیوه پسامدرن، دوم، طراحی و معتبر ساختن مقیاس بومی اولویتهای جمع آوری داده ی ایرانیان و سوم، بررسی ارتباط بین این دو مقیاس به منظور مشخص ساختن روایی روش تحقیق در ایران از طریق پرسشنامه. فاز کیفی شامل تعدادی سوال در رابطه با انگاره های ذهنی ادب/بی ادبی زبانی در ایران و نیز مقایسه زبان فارسی و انگلیسی در رابطه با مقوله ادب/بی ادبی بود. مصاحبه به روش غیرمستقیم به عنوان روش جمع آوری داده انجام شد. تعداد 60 نفر از سه نسل مختلف – زیر 25 سال، بین 25 تا 50 سال و بالای 50 سال – در مصاحبه شرکت کردند. از این تعداد، از 13 نفر که مدرس زبان انگلیسی بودند، خواسته شد که در مورد تفاوتها و شباهتهای موجود در مورد ادب/بی ادبی در زبان فارسی و انگلیسی توضیح دهند. داده های جمع آوری شده توسط نرم افزار nvivo مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اگرچه تفاوتهایی در زمینه انگاره های ذهنی از ادب/بی ادبی در بین سه نسل وجود دارد، اما خلأ نسلی موجود نمی باشد. و نیز اینکه تفاوتهای فرهنگی بین زبان فارسی و انگلیسی در رابطه با مقوله انگاره های ذهنی از ادب/بی ادبی زبانی وجود دارد. فاز کمی تحقیق با طراحی مقیاس های انگار های ذهنی ایرانیان از ادب/بی ادبی زبانی و اولویتهای جمع آوری داده ی ایرانیان آغاز شد. طراحی مقیاس انگاره های ذهنی ایرانیان از ادب/بی ادبی زبانی براساس یافته های فاز کیفی و نیز در قالب الگوی اسکالن و اسکالن (1995) که شامل سیستم ادب احترام آمیز(dps) ، سیستم ادب دوستانه (sps) و سیستم ادب سلسله مراتبی (hps)بود، صورت گرفت. مقیاس اولویتهای جمع آوری داده ی ایرانیان شامل آیتمهایی در مورد روشهای جمع آوری داده به شیوه مستقیم و غیرمستقیم بود. تعداد 502 شرکت کننده، مقیاس انگاره های ذهنی ایرانیان از ادب/بی ادبی زبانی را تکمیل کردند و از این گروه، تعداد 199 نفر به مقیاس سنجش اولویتهای جمع آوری داده ی ایرانیان پاسخ دادند. از 18 spss برای واردکردن داده ها، محاسبه آمار توصیفی، anova، t-test و تجزیه و تحلیل post-hoc tuckey استفاده شد. علاوه براین، amos 20 برای تعیین روایی ساختاری مقیاسها با استفاده از (cfa) confirmatory factor analysis به کار برده شد. روایی مقیاسها از طریق آلفای کرنباخ تأیید شد. نتایج cfa دو مقیاس انگاره های ذهنی ایرانیان از ادب/بی ادبی زبانی و اولویتهای جمع آوری داده ی ایرانیان را به عنوان ابزارهای معتبر تأیید کرد. نتایج مقیاس انگاره های ذهنی ایرانیان از ادب/بی ادبی زبانی نشان داد که ایرانیان تمایل به استفاده از dps بیشتر از sps و hps دارند، تفاوت معناداری بین سه نسل در رابطه با hps وجود نداشت، گروه زیر 25 سال از sps و dps بیشتر از گروه بین 50-25 سال استفاده کردند، تفاوت معناداری بین زنان و مردان در ارتباط با dps وجود نداشت، مردان تمایل بیشتری در استفاده از sps و hps نسبت به زنان داشتند و رشته های غیرزبان انگلیسی تمایل بیشتری در استفاده از hps، dps و sps نسبت به رشته های زبان انگلیسی داشتند. نتایج مقیاس اولویتهای جمع آوری داده ی ایرانیان حاکی از آن بود که هرچقدر انگاره های ذهنی ایرانیان از ادب/بی ادبی زبانی مودبانه تر می شد، ایرانیان تمایل بیشتری به پاسخگویی به سوالات غیرمستقیم در تحقیق داشتند. علاوه بر این بررسی ارتباط بین تک تک آیتم های زیرمجموعه های مستقیم و غیرمستقیم مقیاس اولویتهای جمع آوری داده ی ایرانیان با مقیاس انگاره های ذهنی ایرانیان از ادب/بی ادبی زبانی نشان داد که هیچ ارتباط معناداری بین آیتم های مستقیم مقیاس اولویتهای جمع آوری داده ی ایرانیان و مقیاس انگاره های ذهنی ایرانیان از ادب/بی ادبی زبانی وجود نداشته، درحالیکه ارتباط معناداری بین مشاهده غیرمستقیم با hps، آیتم استعاری با sps و مصاحبه غیرمستقیم با dps وجود داشت. در خاتمه نتایج و کاربرد مقیاسها در ارتباط با جامعه ایرانی مورد بحث و بررسی قرار گرفته اند.