بررسی تأثیر برخی از پارامترهای اقلیمی (بارش و دما) و ادافیکی بر کمیت و کیفیت مواد موثره دو گونه درمنه کوهی و گل محمدی

چکیده گیاهان دارویی یکی از نعمت های بزرگ خداوندی هستند که در پیکره طبیعت پراکنده و به مرور زمان توسط انسان کشف گردیده و به جامعه انسانی عرضه شدند تا مورد استفاده قرار گیرند. از گیاهان دارویی دارای اهمیت دو گونه گل محمدی و درمنه کوهی می باشند. گیاه rosa damascena متعلق به جنس rosa و تیره rosacea و گیاه artemisia aucheri متعلق به جنس artemisia و تیره asteraceae بوده که دارای اثرات درمانی و خاصیت آنتی اکسیدانی ارزشمندی می باشند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر برخی عوامل اکولوژیکی و ادافیکی بر اسانس گیاهان فوق در رویشگاه های مختلف بوده است. برای انجام این پژوهش، از 7 رویشگاه واقع در توابع (روستاهای) شهرستان کاشان، در ارتفاعات مختلف، نمونه های گیاهی مذکور جمع-آوری و اسانس گیری گردید. سپس اسانس های حاصل با استفاده از دستگاه های gc و gc/ms آنالیز شدند. در ادامه خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی هر دو گونه با روش dpph تعیین شد. جهت تجزیه و تحلیل نتایج، روش آماری که به کار گرفته شد، تحلیل واریانس دو عاملی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار با استفاده از نرم افزار spss بود. نتایج نشان داد که اختلاف معنی دار در بازده اسانس و خاصیت آنتی اکسیدانی نمونه های رویشگاه های مختلف هر دو گیاه وجود داشت. همچنین شناسایی ترکیب های موجود در اسانس ها نشان داد که میزان ترکیب های عمده اسانس ها (در گونه گل محمدی شامل: سیترونلول (citronellol) و جرانیول (geraniol) و در گونه درمنه کوهی شامل: آلفا- توجون (alpha-thujone) و آلفا- فلندرین (alpha-phelandrene) و سایر ترکیب ها در نمونه های مختلف متفاوت است که نشان دهنده تأثیر شرایط رویشگاهی بر کیفیت اسانس می باشد. کلمات کلیدی:گل محمدی، درمنه کوهی، اسانس، عوامل اکولوژیکی، عوامل ادافیکی.