بررسی اثر غلظت های مختلف ساکارز بر رشد و نمو قطعات جدا کشت و تولید تعدادی از متابرلیت های ثانویه گیاه آویشنک (acinos graveolens)

گیاهان دارویی منبع مهمی از فرآورده های ثانویه ی گیاهی می باشند که به صورت گسترده ای در زمینه ی تولید دارو و درمان بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرند. کشت بافت و ریز ازدیادی ابزاری مهم و مطمئن در جهت افزایش تولید مواد موثره در گیاهان، تحت شرایط کنترل شده می باشد. گیاه acinos graveolens متعلق به تیره نعناع (lamiaceae یاlabiatae ) یک گیاه دارویی با فعالیت ضد میکروبی قوی می باشد. در تحقیق حاضر کشت شاخساره با استفاده از ریزنمونه های گره این گیاه مورد بررسی قرار گرفت. ریز نمونه های گره از دانه رست های استریل جدا شدند و به محیط کشت های مختلف ms با غلظت های مختلف ساکارز 10، 20، 30، 40 و 50 گرم انتقال یافتند و نهایتا به القاء کشت شاخساره منجر گردید. آزمایش بر پایه ی طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار برای هر تیمار انجام شد. پارامتر های مختلف شامل وزن تر، وزن خشک، درصد شاخساره زایی و ریشه زایی، طول شاخساره و ریشه، ظرفیت تشکیل شاخساره و ریشه، تعداد شاخساره، ریشه، برگ، گره و گل مورد ارزیابی قرار گرفتند. تفاوت های معنی داری بین تیمار های مختلف در مورد صفات مورد ارزیابی مشاهده شد. با استفاده از گیاهچه های بوجود آمده در محیط کشت های مختلف سنجش میزان کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید ها صورت گرفت که در این بررسی بیشترین میزان رنگیزه ها در محیط کشت ساکارز 20 گرم مشاهده گردید. در نهایت محتوای فنل تام و فلاونوئید از کشت های شاخساره a. graveolens اندازه گیری شد. بالاترین محتوای فنل کل (166/14 میلی گرم پیروگالول/ گرم وزن خشک عصاره) را محیط کشت ساکارز 40 گرم به خود اختصاص داد و بیش ترین مقدار فلاونوئید (033/271 میلی گرم کوئرسیتین/ گرم وزن خشک) نیز در محیط کشت ساکارز 50 گرم بدست آمد. نتایج پژوهش حاضر در کل نشان داد که میان میزان رشد و تولید متابولیت های ثانویه رابطه ی عکس وجود دارد. غلظت بالای ساکارز هر چند باعث کاهش رشد بافت ها می گردد اما میزان متابولیت های ثانویه را افزایش می دهد.