مطالعه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی میوه ی گیاه دارویی زرشک بی دانه در طی نمو و رسیدگی

برخی صفات فیزیکی و شیمیایی میوه ی زرشک بی دانه در طی مراحل مختلف رشد و نمو تحت شرایط اقلیمی متفاوت در دو منطقه (مرک و امیر آباد از روستاهای نزدیک شهرستان بیرجند)، واقع در استان خراسان جنوبی در سال 1392مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش به صورت تجزیه مرکب در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرارانجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل پنج زمان برداشت (15 تیر، 15مرداد، 15 شهریور، 15 مهر و 15 آبان) و دو مکان (منطقه مرک و امیرآباد) بود. نتایج نشان داد که نزدیک شدن بهآخرین زمان برداشت، سبب افزایش وزن تازه، خشک و حجم میوه ی زرشک بی دانه، میزان ph، درصد مواد جامد محلول، شاخص رسیدگی، اسید آسکوربیک و آنتوسیانین در هر دو منطقه شد، در حالی که این افزایش در منطقه مرک بیشتر بود. حداکثر میزان آنتوسیانین به میزان 88/4 میلی گرم بر 100 گرم وزن تازه و حداکثر میزان اسید آسکوربیک به مقدار 919 میلی گرم بر 100 گرم وزن تازه در 15 آبان مشاهده شد. میزان تغییرات فنول و فعالیت آنتی اکسیدانی در منطقه امیرآباد بیشتر بود. حداکثر میزان تغییرات فنول 1732/0میلی گرم در گرم وزن خشکو فعالیت آنتی اکسیدانی 73/65 درصد 15 آبان در امیرآباد مشاهده شد که رابطه ای مثبت معنی داری با افزایش نمو و رسیدگیدر مراحل انتهایی برداشت داشت و این افزایش در منطقه امیرآباد به دلیل تجمع واحد حرارتی و میانگین دمای ماهانه بیشتر نسبت به منطقه مرک بود. همبستگی مثبتی بین میزان تغییرات فعالیت آنتی اکسیدانی و فنول با تأخیر در زمان برداشت مشاهده شد. چگالی و اسیدیته قابل تیتر با تأخیر در زمان برداشت در هر دو شرایط کاهش یافت. همبستگی مثبت معنی داری بین ph و درصد مواد جامد محلول و ph و اسیدیته قابل تیتر وجود داشت. به علاوه همبستگی مثبت بین آنتوسیانین با میزان درصد مواد جامد محلول و phبود، آنتوسیانین همبستگی منفی با اسیدیته قابل تیتر داشت. بر اساس نتایج بدست آمده، برداشت در مراحل انتهایی نمو و رسیدگی سبب دستیابی به میوه ای با کیفیت بالاتر می شود. برخی صفات میوه با افزایش در نمو و رسیدگی میوه در زمان انتهایی برداشت افزایش یافت و چون حداکثر اسیدیتهدر زمان برداشت نهایی، حاصل شد در نتیجه احتمالاً ماندگاری میوه تازه در برداشت آبان ماه کمتر خواهد بود و بهتر است برای افزایش مدت ماندگاری میوه تازه آن را زودتر (شهریور ماه) برداشت کرد. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که زمان مناسب برداشت با توجه به هدف پس از برداشت میوه ی زرشک بی دانه متفاوت است.