بررسی مردم شناختی شکاف نسلی نزد مادران و دختران با تکیه بر رویکرد مارگرت مید (مطاله موردی منطقه 5 تهران و شهرستان اسلامشهر)

شکاف نسلی که به عنوان یکی از رایج ترین مفاهیم پدیده اجتماعی در میان اندیشمندان انسان شناسی مطرح می باشد که مفاهیم و رویکردهای متفاوتی را درباره شکاف، گسست، انقطاع یا تفاوت نسلی ارائه می نمایند. محقق در این پژوهش در پی آن بوده که آیا اختلاف نسل ها موجب شکاف و یا گسست نسلی بوده یا خیر؛ و نیز به بررسی شباهت و مقایسه الگوهای فرهنگی، رفتاری خانواده پرداخته است. محقق با توجه به انبوه بودن جامعه مورد بررسی از روش پرسش نامه و مصاحبه و مطالعه کتابخانه ای بر اساس رویکرد مارگرت مید سود جسته است. بر اساس این نظریه، پژوهشگر نیز به بررسی جایگاه جامعه مورد بررسی پرداخته است. با شناخت نظام ارزشی در والدین و فرزندان می توان تفاوت های موجود میان این دو نسل را بررسی کرده و احتمالاً نسبت به تضاد بینش ها، گرایش ها و ارزش های آنان آگاهی یافت، به گفته مارگرت مید در فرهنگ (پیشاتمثیلی) آموزش کودکان عمدتاً توسط والدین صورت می گیرد و گذشته والدین، الگوی آینده هر نسل است و آنان نوعی احساس حاکی از تغییرناپذیری و ثبات را به اعقاب خویش القا می کنند، اما در فرهنگ (همتاتمثیلی) هم کودک و هم بزرگ سال در معرض آموزش توسط همسالان خود قرار می گیرند و از فرهنگی مبتنی بر همسالان برخورد می گردد. مید همچنین از فرهنگ (پساتمثیلی) سخن می گوید که در آن فرزندان آموزگار والدین خود هستند. پژوهش حاضر جهت بررسی شکاف نسلی نزد مادران و دختران (25-15 ساله)، در دو منطقه 5 تهران و شهرستان اسلامشهر در چهار حوزه پژوهشی اجتماعی، فرهنگی، ارتباطی، دینی-مذهبی انجام گرفته است. طبق پژوهش انجام شده در جامعه مورد بررسی تفاوت بین گروه های سنی و منطقه ای مشاهده می شود، اما این تفاوت به اندازه ای نیست که به شکاف نسلی منجر شده باشد. مشاهدات حاکی از آن است که در یافته های این مقایسه در هر چهار حوزه اجتماعی، دینی- مذهبی، فرهنگی و ارتباطی تفاوت ها و مشابهت هایی مشاهده می گردد. در بعضی حوزه ها با توجه به رویکرد مید نمی توان تفکیک میان سه فرهنگ قائل شد، در برخی جنبه ها شکاف و در برخی جنبه ها همسانی حکم فرماست. بر اساس رویکرد مید جامعه مورد بررسی در تقسیم بندی جامعه جوان گرا یا همسال گرا طبقه بندی می شود و در حال گذار از جامعه نیاکان گراست.