بررسی اثرات خودگشنی و دگرگشنی روی برخی از صفات مهم گل در گیاه ژربرا (gerbera hybrida).

ژربرا به عنوان یک گیاه گلدانی و گل شاخه بریده، یکی از مهمترین گیاهان زینتی در جهان مطرح است و رتبه پنجم را بعد از گل های رز، داوودی، لاله و لیلیوم به خود اختصاص داده است. به منظور بررسی و مطالعه اثرات خودگشنی و دگرگشنی بر صفات مهم گل در گیاه ژربرا و پس از تهیه 5 رقم تجاری dune, amlet, bigben, mimosa و balance اقدام به انجام تلاقی ها و خودگشنی ها شد و پس از بذرگیری و کشت بذور، داده برداری ها به محض ظهور گل ها از صفات قطر گردن گل، قطر ساقه گل، طول ساقه گل، قطر گل، قطر دیسک، طول، عرض و تعداد گلچه زبانه ای و طول گلچه میانی و مرکزی انجام گرفت. این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام و نتایج آنالیز داده ها با استفاده از نرم افزار sas و آزمون کای-اسکوئر مورد تفسیر قرار گرفتند. نتایج نشان داد وجود اختلاف معنی دار بین صفات مورد مطالعه حاکی از آن بود که جمعیت مورد نظر در این صفات از تنوع برخوردار هستند به طوری که در جمعیت والدین به علت یکنواختی و وجود برتری به عنوان ارقام تجاری دارای بیشترین میانگین ها در صفات مورد مطالعه بودند. نتایج نشان داد کاهشی که در صفات مورد ارزیابی نتاج حاصل از خودگشنی حاصل شده است احتمالاً بر اثر وجود ضعف ناشی از خودگشنی در گیاه ژربرا باشد. نتایج مقایسات گروهی نشان داد که احتمالاً والدین هیبریدهایی با سطح بالای هتروزیگوسی با ریخته ارثی نزدیک به هم هستند که خودگشنی یا دگرگشنی آنها با هم سبب افزایش هموزیگوسی و کاهش اندازه بسیاری از صفات گردیده است. نتایج نشان داد دامنه وسیعی از تغییرات در تمامی صفات مورد مطالعه در جمعیت حاصل بوجود آمده است. نتایج حاصل از آزمون کای-اسکوئر نیز بیانگر این موضوع بود که احتمالاً صفت عرض گلچه زبانه ای با یک ژن کنترل می شود و ارقام dune و amlet در این صفت هترو زیگوس هستند. در صفت نوع گل ارقام dune, amlet, bigben و balance پر پر بوده و دارای ژنوتیپ crcr در این صفت بودند و غالبیت ناقص در این صفت صدق می کند و در صفت رنگ دیسک ارقام bigben و balance که دارای رنگ دیسک روشن هستند دارای ژنوتیپ هموزیگوس مغلوب dcdc بوده و ارقام dune و amletکه دارای رنگ دیسک تیره هستند دارای ژنوتیپ هتروزیگوس غالب dcdc در این صفت می باشند. همچنین نتایج بدست آمده بر اساس صفت رنگ گل نشان داد که با توجه به رنگ گل در والدین که متشکل از صورتی، سفید، قرمز، زرد و نارنجی بودند طیفی از رنگ های قرمز، سفید، سرخابی، صورتی، زرد، نارنجی و ارغوانی با نسبت های مختلف که درصد رنگ های قرمز و نارنجی به طور محسوسی بالاتر از باقی رنگ ها بود در نتاج حاصل شد.