بررسی اثرات شدت نور و طول دوره نوری بر عملکرد رشد و تولیدمثل آرتمیا پارتنوژنز (artemia parthenogenetica)

چکیده: عوامل مختلف محیطی به خصوص درجه حرارت، شوری، ph، مقدار مواد مغذی و نور اثرات واضح بر رشد و تولیدمثل سخت-پوستان دارند. در این مطالعه، اثرات همزمان سه سطح از شدت نور (3000، 15000 و 50000 لوکس) همراه با دو سطح از طول دوره نوری (16:08 و 08:16 ساعت؛ تاریکی: روشنایی) در قالب آزمون فاکتوریل طرح کاملا تصادفی (2×3) بر رشد، بازماندگی، مدل تولیدمثل و هماوری آرتمیای پارتنوژنز (artemia parthenogenetica) بررسی شد. نتایج نشان داد که بالاترین میزان بازماندگی (9/73 درصد) در نور 3000 لوکس – 16:08 بوده و کم ترین مقادیر (1/36 تا 6/47 درصد) در شرایط 08:16 در مقایسه با نورهای 16:08 (9/51 تا 9/73 درصد) مشاهده شد. بیش ترین اندازه بدن در شرایط 15000 لوکس - 08:16 بوده که با تیمارهای 3000 لوکس- 08:16 و 3000 لوکس- 16:08 اختلاف معنی داری نداشت (05/0p>). در عین حال، کم ترین اندازه در شرایط 50000 لوکس- 08:16 بوده که با تیمارهای 3000 و 15000 لوکس- 16:08 اختلاف معنی داری نداشت (05/0p>). از نظر تولیدمثلی، بالاترین میزان تولید کل اولاد (7/499±6/927 اولاد) در شرایط 3000 لوکس - 16:08 مشاهده شده که اختلاف معنی داری را با سایر تیمارها نشان داد (05/0p<). از نظر مدل تولیدمثل مولدین واقع در هر دو سطح دوره نوری، روند سیست زایی پایین تری را همراه با اختلافات معنی دار با افزایش شدت نور از خود نشان دادند (05/0p<). هم چنین، با کاهش طول روشنایی، درصد سیست زایی در مولدین به شدت افزایش یافت. تعداد اولاد به ازای هر کیسه تخم با افزایش شدت نور در هر یک از سطوح دوره نوری، به طور نسبی روند کاهشی نشان داد. از طرف دیگر، تولید اولاد به ازای هر ماده در روز روند کاملا واضحی همراه با اختلافات معنی دار در شرایط 3000 لوکس نسبت به شدت های نوری دیگر نشان داد، در حالی که متوسط روزانه تولید اولاد در سطوح دوره نوری 16:08 روند بهتری در مقایسه با 08:16 نشان داد. مولدین آرتمیای واقع در 16:08 با شدت 3000 و 15000 لوکس بالاترین تولید (به ترتیب 8/12 و 8/10 اولاد به ازای هر ماده در روز) را در مقایسه با مولدین واقع در شدت 50000 لوکس (8 اولاد به ازای هر ماده در روز ) نشان دادند. آرتمیاهای دوره نوری 16:08 طول عمر بالاتری (بین 90 – 50 روز) در مقایسه با دوره نوری 08:16 (بین 71 – 40 روز) نشان دادند. بر اساس نتایج می توان عنوان کرد که از نظر طول دوره نوری، دوره های بالاتر عملکرد رشدی و تولیدمثلی مطلوب تری را در مقایسه با دوره های پایین تر داشته در حالی که از نظر شدت نور، شدت نوری پایین تر (3000 لوکس) بهترین عملکرد را در مقایسه با سطوح بالاتر نشان داد. بنابراین مطلوب-ترین شاخصه های تولیدمثلی و چرخه زندگی آرتمیای پارتنوژنز به ترتیب در نورهای3000 - 16:08، 15000 – 16:08 و نهایتا 3000 – 08:16 مشاهده شد که از میان سه سطح فوق، سطح 3000 – 16:08 برای تولید انبوه و پرورش آرتمیای پارتنوژنز در سیستم های مداربسته، محیط های سرپوشیده (indoor) و حتی محیط های کنترل شده باز (outdoor) پیشنهاد می شود.