اثر سطوح شوری و میکوریزا بر مقاومت نهال پسته به بیماری سرخشکیدگی

پسته (pistacia vera) یکی از گیاهان مقاوم به شرایط نامساعد محیطی مانند شوری آب و خاک و خشکی بوده و به عنوان مهمترین محصول باغی و صادراتی غیر نفتی در ایران محسوب می شود. از بیماری های مخرب در پسته سرخشکیدگی است، که توسط قارچ paecilomyces variotii ایجاد می شود. یکی از راهکارهای جدید در کشاورزی پایدار استفاده از کودهای بیولوژیک در جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی و بهبود شرایط خاک و کنترل بیماری است. این بررسی با هدف ارزیابی اثرات مستقیم کود بیولوژیک میکوریزا بر مقاومت گیاه در برابر بیماری سرخشکیدگی، در شرایط شوری می باشد. این پژوهش در گلخانه شرکت تولید نهال پسته استان کرمان به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار بر روی رقم پسته بادامی و تیمارها شامل عامل اول شوری در چهار سطح (0، 75، 150، 225 میلی مول سدیم کلرید در لیتر) تهیه و به جای آبیاری روی نهال های یک ساله اعمال شد و عامل دوم گونه قارچ میکوریزا glomus intraradices در سطح 15درصد وزنی خاک گلدان به همراه نمونه شاهد در حضورعامل بیماری سرخشکیدگی p. variotii در شرایط گلخانه ای انجام شد. نتایج مقایسه میانگین داده ها در رابطه با اثر متقابل میکوریزا و شوری نشان داده که میکوریزا در شرایط تنش شوری اثر بهتری را از خود نشان داد و باعث افزایش تعداد کل برگ، تعداد برگ های سالم، وزن تر و خشک برگ، طول ساقه، قطر ساقه،کلروفیل،وزن تر ساقه و کربوهیدرات نسبت به نهال های غیرمیکوریزی شد. اثر متقابل مایکوریزا و شوری باعث کاهش سطح برگ، سطح پیشرفت بیماری، طول پیشرفت بیماری و کربوهیدرات نسبت به نهال های غیرمیکوریزی در سطوح شوری شد. بر وزن تر ریشه، وزن خشک ساقه و ریشه، طول ریشه، طول کل، فسفر، پتاسیم، کلروفیلa و b و کارتنوئید اثرمعناداری نداشت. نتایج اثر متقابل مایکوریزا با زمان بر صفات مورد بررسی معنادار نشد. نتایج اثرمتقابل شوری با زمان نشان داد که تعداد کل برگ و تعداد برگ سالم معنادار شد و در فصل زمستان بیشترین تعداد برگ و برگ سالم را نشان داد .بیماری موجب کاهش صفات رویشی نهال شد و موجب افزایش مساحت پیشرفت بیماری و طول مساحت زخم شد و مایکوریزا در سطح شوری 150 میلی مول بر لیتر سطح پیشرفت بیماری و طول پیشرفت بیماری را نسبت به شاهد بیماری کاهش داد. با توجه به مشاهدات موجود، چنین می توان نتیجه گرفت که استفاده از کودهای بیولوژیک همزمان با تولید نهال پسته در نهالستان ها، می تواند در تولید نهال های مقاوم به تنش شوری و بیماری از طریق توسعه مقاومت سیستمیک اکتسابی موثر است.