بررسی وقوع لغزش و رانش در حاشیه جاده های جنگلی با توجه به سیستم زهکشی و مکان یابی آبروهای عرضی (مطالعه موردی؛ جنگل دارابکلا)

جاده های جنگلی یکی از زیر ساخت های مهم برای مدیریت طرح های جنگلداری به شمار می آیند، یکی از مشکلات اساسی در جاده های جنگلی کوهستانی بروز پدیده هایی چون لغزش، رانش و حرکت های توده ای است. زمین لغزش یکی از حرکات توده ای دامنه ای است که تحت تاثیر عوامل متنوع انسانی، هیدرولوژیکی، اقلیمی ایجاد شده و بوسیله حضور مستمر عناصری چون آب، یخ و هوا تشدید می گردد. نفوذ آب حاصل از بارندگی در دامنه و طراحی نامناسب آبروهای عرضی در جاده های جنگلی سبب افزایش جریان هرزآب و بالا رفتن رطوبت خاک می شود که موجبات لغزش و رانش در جاده های جنگلی را فراهم می کند. با توجه به اهمیت این موضوع، مطالعه حاضر به بررسی وقوع لغزش و رانش در حاشیه جاده های جنگلی دارابکلا با توجه به سیستم زهکشی و مکان یابی آبروهای عرضی می پردازد. به همین منظور ابتدا با جنگل گردشی موقعیت لغزش ها با دستگاه gps ثبت و مشخصات هندسی جاده در محل مورد نظر برداشت، سپس به نمونه برداری از خاک مناطق لغزشی پرداخته شد. در نهایت 3 نمونه خاک از داخل محل لغزش و 3 نمونه از خارج محل برداشت شد و برای انجام آزمایشات مربوطه به آزمایشگاه مکانیک خاک منتقل شد. طی عملیات دفتری مشخصات هندسی جاده در نرم افزارarc map و road eng وارد و خطوط آبراهه با استفاده از نرم افزار arc map شناسایی و بعد از محاسبات هیدرولوژی دبی اوج محاسبه گردید و طراحی و شبیه سازی جاده موجود و آبروهای عرضی در نرم افزار road eng انجام گرفت. نتایج نشان داد میزان رطوبت خاک در محوطه داخل لغزش و رانش بیشتر بوده و تمام نمونه های داخل محل لغزش دارای ایندکس خمیری و حد روانی بیشتر نسبت به نمونه های بیرون هستند و نمونه خاک های داخل محل لغزش از ضریب اصطکاک داخلی کمتری برخوردارند و نمونه -های بیرون محل لغزش مقاومت برشی بالاتری دارند. نتایج محاسبات دبی و شبیه سازی جاده و آبروهای عرضی با استفاده از نرم افزار نشان داد از سه نقطه لغزشی موجود فقط در یک نقطه مکان یابی آبرو به درستی انجام شده است و در دو نقطه لغزشی دیگر نیاز به احداث آبرو بود. در نهایت چنین نتیجه گیری می شود ابتدا احداث جاده با توجه به وضعیت خاکشناسی و زمین شناسی منطقه صورت گیرد، تا از احداث جاده بر روی خاک های سست همراه با سنگ بستر مارن جلوگیری شود. همچنین در طراحی و مکانیابی آبروهای عرضی از نرم افزار road eng استفاده شود.