بررسی قواعد فلسفی و ادبی در مناط احکام

در این نوشتار نویسنده در تلاش است تا با مطالعه توصیفی – تحلیلی و با رهیافت تطبیقی ضمن تعریف و بیان موجزی از قواعد فلسفی و قواعد ادبی بدون این که داخل در ماهیت شناسی و غور در مباحث کلی و تبین آنها گردد. ارتباط این دسته از قواعد را در طریق استنباط مناط احکام به صورت مطلق (اعم از احکام تکلیفی و وضعی در شرع مقدس اسلام، فتاوای فقهی، آراء و احکام صادره از مراجع قضائی دادگستری و آراء وحدت رویه) را بیان کرده و از پنجره و نمایی جدید به آنها نگاه نماید و مجاری کاربردی این گروه از قواعد را در مناط احکام و تبعا حل مسائل کثیری که در برخورد با آنها غالبا یکی از صور ذیل متصور است، تبیین نماید: الف) گروهی از مسائل هستند که فقها و حقوقدانان نظر و فتوای خود ار نسبت به آنها ابراز نموده اند بدون ذکر و تطبیق آنها با قاعده (یا قواعد) متناسبه به طوری که ما این دسته از مسائل را بعنوان «فقه غیراستدلالی» می شناسیم مانند کتاب تحریرالوسیله حضرت امام خمینی (ره). ب) گروهی دیگر از مسائل وجود دارند که بواسطه عدم تشخیص و تعیین صحیح مسئله ای خاص یا قاعده مربوطه اش محل اختلاف و نزاع در آراء و نظرات گردیده شده است. ج) و گروهی دیگر که از فصل «دلیلٌ یَنْقَدحُ فی نفس المجتهد لا یَقْتَدْرُ علی اظهاره لعدم مساعده العباره عنه» شخص محقق و مجتهد حکم را می داند ولی دلیل و مستمسک آن را نمی داند و یا نیافته است.