مطالعه ی تأثیر ارزشیابی پویا: بررسی تفاوت میان رویکردهای تعاملی و تداخلی و نیز اثر متقابل آزمون بر یادگیری

تدریس زبان و ارزشیابی آن همواره با یکدیگر در ارتباط بوده و معلمان و مسولان در زمینه¬ی آزمون سازی نیز همواره در جستجوی شیوه¬های نوین جهت کشف توانایی¬های یادگیری زبان توسط زبان¬آموز بوده¬اند. عدم رضایت از ارزشیابی غیر پویا و توجه به این امر که این نوع ارزشیابی مقوله آموزش زبان را از ارزشیابی آن جدا نموده منجر به برگزیدن ارزشیابی پویا شده است. هدف از ارزشیابی پویا که اساسا بر پایه¬ی پردازش زبان بنا شده و در آن¬ روند آزمون مورد بررسی قرار گرفته است، تدریس و ارزیابی زبان به شیوه موثر و کمک به افراد جهت کشف توانایی¬های خود در یادگیری زبان می¬باشد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی میزان تأثیر ارزشیابی پویا بر یادگیری و نیز مقایسه دو رویکرد تعاملی و تداخلی آن می¬باشد تا مشخص شود کدامیک در راستای نیازهای آموزشی زبان¬آموزان بهتر عمل می¬نماید. ارزشیابی پویا شامل راهبردهایی از جمله اشارات ساده و کوتاه و نیز تفصیل و تشریح مسائل در حین آزمون می¬باشد که از اهداف دیگر این پژوهش بررسی این راهبردها است تا مشخص گردد آیا تأثیر آنها بر یادگیری متفاوت است. بدین منظور ارزشیابی مهارت گفتاری به صورت تجربی به روش آزمون - تدریس - آزمون در میان 60 نفر از زبان¬آموزان مبتدی منتخب از یک آموزشگاه زبان انگلیسی در شیراز که گزینش آنها به صورت تصادفی انجام شد، در شش مرحله به اجرا درآمد. در مرحله-ی هفتم که نیز روش اجرا به صورت تجربی انجام گرفت، نمرات به صورت تفصیلی و تشریحی به 15 نفر از افرادی که شیوه¬ی تداخلی در بین آنها اجرا شد، ارائه و برای دیگر افراد دراین گروه راهبردهای دیگر اعمال گردید. تحیل داده¬ها با استفاده از آزمون تی وابسته (غیر مستقل) نشان داد که زبان¬آموزان در آزمون¬های دوم مربوط به هر دو رویکرد با تفاوت معناداری بهتر عمل کرده¬اند که این امر بیانگر تأثیر تدریس میان آزمون و استفاده از راهبردهای مربوط به ارزشیابی پویا می¬باشد. علاوه بر این، عملکرد بهتر و موثرتر افراد در آزمون¬های پس از تدریس در رویکرد تداخلی از طریق تست تی مستقل نشان داده شد. همچنین نتایج به دست آمده در مرحله¬ی هفتم نشان داد که استفاده از راهبرد تفصیل و تشریح نمرات آزمون در ارزشیابی پویا بر میزان یادگیری زبان¬آموزان اثر مثبت و قابل توجهی نسبت به دیگر راهبرد¬ها دارد. از آنجا که استفاده از راهبردهای مربوط به ارزشیابی پویا و به ویژه تفصیل و تشریح نمرات هم در یادگیری زبان و هم ارزشیابی آن موثر می¬باشد، استفاده از این نوع ارزشیابی و نیز راهبرد ذکر شده در نظام آموزشی توصیه می¬گردد. نتایج این پژوهش در محیط¬های آموزشی مربوط به تدریس و ارزشیابی زبان موثر می¬باشد.