بررسی میزان استخراج کوئرستین با روشهای مختلف استخراج از گیاه viola odorata l توسط hplc

گیاه viola odorata (که با نام های بنفشه معطر و sweet violet نیز شناخته می شود)، یکی از گیاهان دارویی متعلق به خانواده violaceae می باشد که اغلب در اروپا، آسیا و امریکای شمالی رشد می کند. این گیاه کمتر از 15 سانتیمتر ارتفاع دارد و با برگ های سبز تیره قلبی شکل و گل هایی مخملی به رنگ های بنفش، آبی و گاهاً سفید مایل به زرد دیده می شود. برگ ها و گل های بنفشه معطر شامل ترکیبات آلکالوئیدی، سالیسیلیک اسید، ویتامین آ و سی، موسیلاژ و انواع ترکیبات گلیکوزیدی و فلاونوئیدی است. سرشاخه هوایی این گیاه در طب سنتی ایرانی به عنوان ملین، ضد سرفه، خلط آور و آنتی باکتریال مصرف شود. مطالعات انجام گرفته در این رابطه به خواص ضد فشار خون بالا و پایین آورندگی کلسترول خون آن اشاره می کند. این گیاه می تواند در درمان مشکلات خواب و بی قراری های عصبی به عنوان یک گیاه دارای خواص سداتیو مورد مصرف قرار بگیرد و همچنین جهت اعمال اثرات دیورتیکی و ضد دردی خود استفاده شود. علاوه بر موارد ذکر شده، گیاه بنفشه معطر به دلیل ترکیبات فلاونوئیدی موجود در ساختار خود، دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی می باشد که می تواند مصرف این گیاه را به عنوان یک درمان کمکی در انواع سرطان ها مطرح نماید. کوئرستین به عنوان یکی از فلاونوئیدهای بدست آمده از این گیاه اثرات بسیار مفیدی بر سلامت بشر دارد. خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهاب، ضد سرطان، ضد فشار و چربی خون بالا، آنتی باکتریال و آنتی وایرال در مطالعات علمی بسیاری مطرح شده است. کیفیت عصاره و مقدار ماده مؤثره موجود در آن به عوامل مختلفی از جمله روش عصاره گیری، نوع حلال ها و درصد اختلاط آن ها باهم بستگی دارد. بنابر این، برای دستیابی به بالاترین کیفیت از عصاره یک گیاه دارویی، نیاز است تا عصاره گیری توسط بهترین روش موجود برای استخراج آن ماده مؤثره انجام شود. روش های سنتی و مدرن بسیاری جهت استخراج عصاره گیاهان دارویی وجود دارد. ماسراسیون، پرکولاسیون، دیجسشن و سوکسله از روش های قدیمی تر عصاره گیری به شمار می روند و روش های مدرن شامل استفاده از امواج میکروویو (mae)، استفاده از امواج اولتراسوند (uae)، حلال فوق بحرانی (sfe) و میکرو استخراج فاز جامد (spma) می باشند. اغلب متدهای سنتی در مقایسه با روش های مدرن تر، نیازمند صرف زمان و حلال بیشتری هستند. در این مطالعه برخی از پروسه های عصاره گیری و استخراج کوئرستین از گیاه وایولا امتحان شده و هدف از انجام آن، پیدا کردن یک متد مناسب برای استخراج حداکثری این ماده بوده است. برای این منظور تعداد 37 نمونه با روش های مختلف عصاره گیری (سوکسله، ماسراسیون، دیجسشن و سونیکاسیون)، حلال های مختلف (اتانول , متانول و آب) و زمان و نسبت های متفاوت ساخته شد. عصاره ها پس از آماده سازی مستقیماً به دستگاه hplc تزریق شدند و نتایج بررسی ها از طریق مقایسه کروماتوگرام نمونه ها با استاندارد کوئرستین اعلام گردید. بنابر نتایج بدست آمده، برخی از روش ها مانند ماسراسیون و دیجسشن یک روزه نتوانستند هیچ مقدار کوئرستینی را استخراج کند. ضمناً روش سونیکیت باعث شکستن ساختار سلول های گیاهی شده و خروج کوئرستین از گیاه را تسهیل می کند به همین دلیل بالاترین غلظت های کوئرستین استخراج شده از گیاه بنفشه معطر، مربوط به عصاره گیری با روش سونیکیت می باشد که ماکزیمم این مقدار متعلق به نمونه عصاره گیری شده با حلال متانول- آب (80-20) سونیکیت شده به مدت دو ساعت است که غلظت استخراج شده برابر 0.0227 mg/ml می باشد.