نقش مدیریت تلفیقی کودهای آلی و تلقیح میکوریزایی برشاخص های رشدی، عملکرد رویشی و دانه کاسنی پاکوتاه (cichorium pumilum jacq.)

به منظور بررسی اثر کودهای آلی و تلقیح میکوریزایی بر شاخص¬های رشدی، عملکرد، اجزای عملکرد دانه و نیز عملکرد کمی و کیفی چین های مختلف گیاه دارویی کاسنی پاکوتاه (cichorium pumilum jacq.)، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. منابع کودی در چهار سطح (کود گاوی، هیومیک اسید، فولویک اسید و شاهد) و تلقیح میکوریزایی خاک لایه های اطراف بذر در سه سطح (glomus mosseae، g. intraradices و عدم تلقیح) عامل اول و دوم آزمایش بودند. داده¬¬های آزمایش به دلیل تولید دو چین به صورت کرت¬های خرد شده در زمان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. تیمارهای کودی و سطح میکوریزایی به عنوان عامل اصلی و دو چین به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. بر اساس نتایج آزمایش بیشترین شاخص سطح برگ در مرحله¬ی ساقه دهی به حداکثر مقدار خود رسید. در این مرحله کم¬ترین و بیش-ترین شاخص سطح برگ به ترتیب در تیمارهای شاهد و کود هیومیک اسید (معادل 0/90 و 1/64) به دست آمد. بیشترین و کمترین عملکرد ماده خشک زیست توده گیاه کاسنی پاکوتاه به ترتیب در چین دوم و اول معادل 4544 و 1739 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. تلقیح گونه های میکوریزا باعث افزایش نسبت برگ به ساقه، وزن برگ در بوته و عملکرد ماده خشک زیست توده، در مقایسه با شاهد گردید. با این وجود ولی بین تیمارهای g. mosseae و g. intraradices تفاوت معنی¬داری در صفات ذکر شده مشاهد نشد .کاربرد کودهای آلی نیز باعث بهبود صفات مذکور در گیاه کاسنی پا کوتاه شد. به طوری که بیشترین میزان ماده خشک و وزن برگ در بوته از کاربرد کود آلی اسید هیومیک حاصل گردید. کاربرد این تیمارهای تغذیه ای اثر معنی¬داری بر میزان پلی فنول برگ نداشت. تلقیح گونه های میکوریزا به خاک اطراف بذور باعث افزایش تعداد شاخه جانبی، ارتفاع بوته، تعداد گل، تعداد دانه و وزن دانه در بوته گردید. در بین سطوح مختلف کودهای زیستی (بیولوژیک)، کاربرد قارچ میکوریزا گونه g.mosseae باعث افزایش عملکرد دانه به میزان 29 درصد نسبت به شاهد شد. کاربرد کودهای آلی سبب بهبود اجزاء عملکرد دانه کاسنی پاکوتاه گردید، بطوریکه استفاده از کود گاوی باعث تولید بیشترین تعداد ساقه جانبی و ارتفاع بوته، و کاربرد هیومیک اسید منجر به تولید بیشترین تعداد گل و تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه گردید. کاربرد هم زمان قارچ های میکوریزا و کود های آلی موجب افزایش عملکرد و اجزای عملکرد دانه کاسنی پاکوتاه شد. بطور کلی بر اساس نتایج حاصله کاربرد کودهای زیستی و آلی در گیاه کاسنی پا کوتاه، عمده صفات مورد مطالعه در آزمایش را بهبود بخشید.