مقایسه جریان اطلاعات درون شهری و برون شهری به عنوان شاخص های توسعه یافتگی شهرجغتای

این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیّه کارمندان، کسبه، کشاورزان و دانشجویان شهر جغتای می باشد. برای جمع آوری داده ها حجم نمونه ای به تعداد 357 نفر انتخاب شد که نسبت هر یک از جوامع چهارگانه (کارمند، کشاورز، کاسب، دانشجو) در نمونه به ترتیب برابر با 66، 185، 28، 75 نفر است. روش نمونه گیری، نمونه گیری در دسترس است، در عین حال روزها و ساعاتی که به هر یک از این گروه ها مراجعه شد به صورت تصادفی انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده که روایی آن با نظر استادان راهنما و مشاور و اعضای هیئت علمی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی تأئید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه گردیده است. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس. تجزیه و تحلیل گردید. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد اکثر افراد نمونه مورد مطالعه (1/97%) تلویزیون در اختیار دارند و درصد کمی از افراد (2/4%) ماهواره در اختیار دارند. بیش ترین میزان دسترسی افراد به تلفن ثابت (4/77%) و کم ترین میزان دسترسی آن ها به ماهواره (6/10%) است. بیش تر افراد برای کسب اطلاعات روزمره خود از تلویزیون (64/2) استفاده می کنند و از ماهواره (15/0) کم ترین میزان استفاده را دارند. پاسخ گویان بر این باورند که اینترنت (45/4) بیش ترین سودمندی و ماهواره (42/0) کم ترین سودمندی را از جهات مختلف (فردی، اجتماعی و اقتصادی) در زندگی فردی شهروندان جغتائی و یا توسع? شهر جغتای دارد. مهمترین منبع نمونه مورد مطالعه، برای دریافت اطلاعات درون شهری، گفت وگوی حضوری (16/6) است و فنّاوری های اطلاعاتی و ارتباطی نسبتا سنّتی بر جریان اطلاعات درون شهری غلبه دارد. تلویزیون و گفت وگوی حضوری (15/8 و 41/4) و نیز اینترنت به ترتیب سه منبع مهم برای دسترسی به اطلاعات در زمینه های مختلف اقتصادی، سیاسی، بهداشتی و ... (برون شهری) هستند. اطلاعات درون شهری بیش تر از طریق گفت وگوی حضوری (با میانگین سودمندی 84/2 و میانگین استفاده 16/6) و اطلاعات برون شهری بیش تر از طریق تلویزیون (با میانگین سودمندی 91/2 و میانگین استفاده 15/8) در شهر جغتای جریان دارد. اینترنت و گفت وگوی حضوری به ترتیب دو مولفه مهم دیگر در جریان اطلاعات برون شهری هستند و کتابخانه و ماهواره در آخرین رده قرار دارند و کم ترین نقش را در این جریان دارند. همچنین نتایج به دست آمده بیانگر آن است که گروههای مورد مطالعه (کارمند، کاسب، کشاورز، دانشجو) در این پژوهش در چهار حوزه مالکیّت، دسترسی، استفاده و سودمندی منابع و کانالهای اطلاعاتی نظرات متفاوتی اعلام کرده اند. به بیانی دیگر نوع شغل در مالکیّت، دسترسی، سودمندی و استفاده از منابع اطلاعاتی و ارتباطی تأثیرگذار است. اگرچه شهر جغتای شهری نسبتاً کوچک و قرار گرفته در دور دست است، امّا فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی هم در ارتباطهای درون شهری و هم در ارتباطهای برون شهری حضوری قابل توجه دارند. این حضور بیش تر در گروههای کارکنان و کسبه و تاحدودی در دانشجویان قابل رویت است.