بررسی اثر تغییر اقلیم بر مولفه های بیوکلیماتیک در خراسان رضوی

گردشگری به عنوان یکی از بخش های پویا و اساسی از اقتصاد بسیاری از ملت ها و کشورها از تاثیرات تغییرات آب و هوایی مستثنی نخواهد بود. در دهه های آینده، تغییرات آب و هوا یک موضوع حیاتی در توسعه و مدیریت گردشگری به شمار خواهد آمد. این پژوهش به منظور بررسی اثرات تغییر اقلیم بر مولفه های بیوکلیماتیک در خراسان رضوی انجام شده است. در این راستا، ابتدا داده های هواشناسی (درجه حرارت، رطوبت نسبی، سرعت باد) مربوط به 10 ایستگاه سینوپتیک در بازه ی زمانی جهت مطالعه ویژگی های اقلیمی استان و داده های تغییر اقلیم اخذ شده از مرکز ملی تغییر اقلیم کانادا تحت درگاه اینترنتی (www.cccsn.ir) مورد استفاده قرار گرفته است. با استفاده از مدل همبستگی پیرسون ارتباط بین داده های مشاهده ای (ایستگاهها) و داده های اخذ شده از سایت مذکور در سناریوها و مدل های مختلف بررسی و با استفاده از آماره های r و rmseاعتبارسنجی گردید و در نهایت مدل تغییر اقلیم ingv-sxg-run1 تحت دو سناریو a2 و a1bجهت برآورد داده های اقلیمی در دوره های آتی انتخاب گردید. نمایه های بیوکلیماتیک مورد استفاده در این پژوهش مجموعه ای از نمایه های قدیم و جدید شامل شاخص های دمای موثر، دما-رطبت تام، سوزباد، ترجونگ،eet و تنش فیزیولوژیک، استرس گرمایی، شدت آب و هوا بوده است. در گام اول این نمایه ها برای ایستگاههای مورد مطالعه در دوره مشاهده ای محاسبه و تحلیل گردید و در مرحله بعد با استناد به داده های اخذ شده از مرکز تغییر اقلیم کانادا خروجی این مدلها برای دوره های آتی(2060-2020) برآورد و با استفاده از قابلیت نرم افزارهای spss، excel و arc gis نمودارهای توزیع نرمال و نقشه های پهنه بندی ترسیم و تحلیل گردید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که از بین شاخص های بررسی شده شاخص eet با واقعیت های اقلیمی منطقه تطبیق ندارد. این عدم تطبیق در هر دو دوره مشاهداتی و دهه های آتی صدق می کند. به طور کلی دوره آسایش طی چهار دهه ی آتی (2060-2020) در کل استان در ماههای آوریل، می، اکتبر برقرار خواهد بود. ماههای نوامبر ، دسامبر ژانویه، فوریه و مارس، به دلیل سردی هوا و ماههای ژوئن، ژولای و اوت به دلیل گرمای هوا دارای شرایط آسایش نخواهند بود و برای شرایط گردشگری محدودیت ایجاد خواهند کرد. با توجه به نتایج بدست آمده از نقشه های پراکندگی در اکثر شاخص های محاسبه شده (دمای موثر، دما-رطوبت تام، تنش فیزیولوژیک) پهنه های آسایشی غالب اغلب نواحی شمالی استان می باشند و نواحی شرقی و جنوبی دارای شرایط نامطلوبی خواهند بود.