بررسی و تحلیل نقش بازارچه مرزی در قیمت زمین و مسکن (نمونه موردی شهر بانه در مقطع زمانی 1392-1375).

از عمده‎ترین مسائل فراروی کشورهای درحال توسعه، دستیابی به توسعه پایدار، امنیت فراگیر و عدالت اجتماعی می‎باشد. با یک بررسی اجمالی می‎توان به جایگاه ضعیف مناطق مرزی و حاشیه‎ای در مقایسه با مناطق مرکزی کشور در فرایند توسعه ملی و منطقه‎ای پی برد. از دلایل این امر می‎توان انزوای جغرافیایی مناطق مرزی، دوری از قطب‎های صنعتی - اقتصادی و توسعه نیافتگی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی برشمرد. وجود اینگونه مسائل در مناطق مرزی باعث شده تا کشورها در قالب بازارچه‎های مرزی که از شناخته شده‎ترین روش‎های توسعه اقتصادی نواحی مرزی به‎شمار می‎رود، قدم در راه مبارزه با مسائل متنوع ناشی از عقب افتادگی در نواحی مذکور بگذارند. در دهه‎های اخیر در تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی به مناطق مرزی و مسائل آن‎ها توجه بسیاری شده است. این رغبت و علاقه وافر از آن نشأت گرفته است که این مناطق ویژه ممکن است موجب ایجاد سازگاری و همسانی اقتصادی در همگرایی بین کشورها گردند. در کل، مبادله تجاری و اقتصاد پویای مناطق مرزی می‎تواند نقش اساسی در ترقّی و پیشرفت توسعه پایدار، به‎ویژه اقتصاد نواحی مرزی، بهبود استانداردهای زندگی مردم، کاهش فقر، توزیع مناسب درآمد و تسریع همکاری‎های بیشتر بین نواحی مرزی داشته باشد. بازارچه مرزی بیشتر مختص کشورهای درحال توسعه می‎باشد و در واقع وجود بازارچه‎های مرزی برای کشورهای با اقتصاد بسته می‎تواند به‎عنوان دریچه‎ای برای صادرات یا واردات با موانعی کمتر تلقی گردد. در این تحقیق به بررسی و تحلیل نقش بازارچه‎مرزی در قیمت زمین مسکونی و تجاری پرداخته شده و شهر بانه، از سال 1392- 1375 مورد مطالعه قرار گرفته است. روش مورد استفاده برای تحلیل در این پژوهش توصیفی - تحلیلی می‎باشد. آمار و اطلاعات موردنیاز پژوهش با مراجعه مستقیم به مراکز آماری و اطلاعاتی از جمله شهرداری بانه، سازمان صنایع دستی و گردشگری و آمارنامه‎های مرکز آمار ایران انجام گرفته است. اطلاعات پایه‎ای مورد نیاز، با مراجعه به بنگاه‎های زمین و مسکن درسطح شهر بانه از سال 1375 تا 1392 جمع‎آوری شده است. هدف این تحقیق نشان دادن تأثیر بازارچه‎مرزی بر قیمت زمین و مسکن در محلات مختلف شهر بانه است. در این راستا داده‎های جمع‎آوری شده به پایگاه داده‎ها در gis معرفی شده و جهت فراخوانی در نرم افزار idrisi آماده سازی شده‎اند. سپس با استفاده از مدل crosstab به صورت نقشه‎های دو به دو با استفاده از طبقات قیمت که برای هر متغیر زمین مسکونی و زمین تجاری برای سه شاخص حداقل، حداکثر و میانگین قیمت در نظر گرفته شده است، مورد مقایسه قرار گرفته‎اند. نتیجه این مقایسه به صورت یک جدول ماتریسی ارائه می‎گردد. طبق جدول بدست آمده از این روش می‎توان میزان تغییرات را در حداقل، حداکثر و میانگین قیمت برای زمین تجاری و مسکونی مشخص نمود. و نتایج حاصل از تحقیق نشان می‎دهد که مبادلات تجاری از جنبه اقتصادی تأثیر شگرفی بر شهر بانه گذاشته و رونق و رکود مبادلات مرزی منجر به واکنش اقتصاد شهر نسبت به این تغییرات به صورت افزایش یا کاهش گردشگر، افزایش یا کاهش قیمت زمین و مسکن در محلات مختلف شهر، اشتغال یا بیکاری، رشد فیزیکی شهر و جذب جمعیت برای ساکنان شهر شده است. مبادلات مرزی همچنین منجر به تغییر کاربری اراضی داخل شهر بخصوص در محدوده بازار شهر، از سایر کاربری‎ها به کاربری تجاری شده است و تغییر هسته تجاری از قسمت‎های جنوبی به سمت شمال و شمال‎غربی باعث افزایش قیمت زمین و مسکن در این محلات شده است. شهر مرزی بانه به یک شهر با کارکرد بازرگانی - خدماتی تبدیل شده که مبادلات تجاری آن در سطح ملی و حتی فراملی نیز می‎باشد.