الگوسازی اقتصادی سیاست های منطقه ای مقابله با پدیده ریزگردها با استفاده از نظریه بازی ها

در سال¬های اخیر پدیده ریزگردها به عنوان یک چالش زیست¬محیطی، ایران و دیگر کشورهای منطقه را تحت تأثیر خود قرار داده است. ریزگردهای ورودی به ایران که منشأ اصلی آنها عمدتاً کشور عراق است، سالیانه خسارات اقتصادی-اجتماعی فراوانی را به این کشورها وارد می¬نماید. هدف اصلی این پایان¬نامه، بررسی منافع حاصل از تعامل و مشارکت ایران و عراق در مقابله با پدیده ریزگردها است.در این مطالعه، عمده¬ترین خسارات پدیده ریزگردها در حوزه¬های سلامت و بهداشت، حمل¬ونقل و کشاورزی در دو کشور ایران و عراق برآورد شده است. همچنین هزینه مقابله با این پدیده در مهمترین کانون¬های ایجاد گرد و غبار محاسبه گشته است. بر اساس برآوردهای انجام شده در این تحقیق، مجموع خسارات ناشی از ریزگردها در ایران و عراق به ترتیب برابر 1043/5و 1404 میلیون دلار و هزینه مقابله با این پدیده معادل 2425/7میلیون دلار می¬باشد.در این مطالعه، با استفاده از نظریه بازی¬های همکارانه به تجزیه و تحلیل تعاملات بین ایران و عراق در مقابله با پدیده ریزگردها پرداخته شده است. منافع خالص حاصل از همکاری این کشورها در چارچوب بازی های همکارانه محاسبه و تابع مشخصه آن استخراج گردیده است. سپس با استفاده از راه¬حل شپلی به توزیع این منافع بین دو کشور پرداخته شده است. نتایج نشان داد که منافع خالص دو کشور در صورت مشارکت افزایش می¬یابد. همچنین بر اساس منافع حاصل از ائتلاف، به تخصیص عادلانه¬ی هزینه مقابله با پدیده ریزگردها بین ایران و عراق پرداخته شد. بر این اساس ایران و عراق بایستی به ترتیب 1442/6 و 1082/1 میلیون دلار از هزینه مقابله با ریزگردها را متقبل شوند که بدین ترتیب سهم هر یک 57 و 43 درصد از کل هزینه می باشد.بنابراین پیشنهاد می¬شود، نهادهای مسئول به ویژه سازمان حفاظت محیط¬زیست، با بهره گیری از ظرفیت دیپلماسی منطقه¬ای کشور، تعامل بیشتری با کشور عراق در مقابله با پدیده ریزگردها داشته باشند و به تأمین مالی بخشی از هزینه¬های آن از طریق پرداخت¬های جانبی اقدام کنند.