مطالعه اثرات اقتصادی تغییرات کاربری/پوشش اراضی از طریق روشهای سنجش از دور و مطالعات پیمایشی در جنوب اصفهان

تغییرات کاربری اراضی به ویژه مواردی که ناشی از فعالیت های انسان است جزء مهم ترین تغییرات جهانی محیط زیست است که علاوه بر تأثیرات غیر مستقیم محیط زیستی، عوامل و پیامدهای اقتصادی-اجتماعی مستقیمی بر زندگی بشر گذاشته است. در دهه های گذشته به همین منظور، محققان مشاهدات مختلف و جمع آوری شده از طریق عملیات میدانی و همین طور عکس های هوایی را جهت کشف تغییرات کاربری اراضی ناشی از تحمیل فرایندهای طبیعی و انسانی مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند. اما، امروزه، برپایه پیشرفت-های تکنولوژی حاصله در قلمرو سنجش از راه دور، می توان تصاویر ماهواره ای را به منظور بررسی دقیق تر تغیییرات منابع طبیعی و محیطی بهنگام پردازش و نتایج نهایی را بطور مصور ارزیابی نمود. در این مطالعه از تصاویر لندست tm و oli به ترتیب سالهای 1986، 1998 و 2013 برای تهیه نقشه کاربری و پوشش اراضی استفاده شد و همچنین با مقایسه پس از طبقه بندی جهت آشکارسازی تغییرات استفاده گردید است و همچنین با مطالعات پیمایش میدانی و اطلاعات پرسشنامه، اثرات اقتصادی تغییرات کاربری ها در چند دوره بررسی شد. برای انجام این تحقیق، ابتدا تصاویر ماهواره ای با معادله چند جمله ای درجه یک به روش نزدیکترین همسایه تصحیح هندسی شدن rmse تصاویر tm و oli کمتر از 0/5 پیکسل بدست آمد. در نهایت نقشه ی پوشش اراضی در 6 طبقه ی کاربری که عبارت از مرتع، کشاورزی، مسکونی، اراضی بایر، برف و رخنمون سنگی طبقه بندی و شناسایی شدند. به منظور بررسی اثرات اقتصادی تغییر کاربری ها که با پرسشنامه و پیمایش میدانی صورت گرفت، کاربری کشاورزی و کاربری مرتع که غالب فعالیتهای اقتصادی حوزه را به خود اختصاص داده است ارزیابی گردیدند. نتایج آشکارسازی تغییرات نشان داد که بارزترین تغییرات کاربری در طی این سه دوره مربوط به مرتع و کشاورزی در این حوزه می باشند که تبدیل سطوح کاربری مرتع به کشاورزی به ترتیب دردو دوره و کل آن برابر با 147/74، 306/17 و 328/29 هکتار و همچنین تبدیل کشاورزی به مرتع 79/58، 91/38 و 81/6 هکتار هستند. در نتیجه ارزیابی اقتصادی که با پرسشنامه صورت گرفت، درآمد خالص کشاورزی و مرتع در هر هکتار به ترتیب برابر با 323324 و 51 هزار ریال برآورد گردیدند. سپس با توجه به تغییرات سطوح کاربری های مراتع و کشاورزی به ترتیب 24230، 27826 و 24870 هزار ریال کاهش درآمد و 450162، 93263 و 100029 هزار ریال افزایش درآمد درپی رها شدن اراضی کشاورزی به مراتع و تبدیل مراتع به اراضی کشاورزی نسبت به سرانه هر خانوار در سطح حوزه تغییرات اقتصادی نشان دادند. نتیجه گیری کلی از این تحقیق نشان داد که در پی تغییرات کاربری مرتع به کشاورزی افزایش درآمد اقتصادی و همچنین در اثر تغییرات کشاورزی به مرتع علاوه بر کاهش درآمد اقتصادی ، عوامل تخریب زیست محیطی را بر این حوزه متحمل می گردد.