بررسی و مقایسه معنای زندگی زوجین رضایتمند و نارضایتمند زناشویی و ارائه الگوی معنای زندگی رضایت بخش

پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه معنای زندگی در زوجین رضایتمند و نارضایتمند و ارائه الگوی معنای زندگی رضایت بخش، بر اساس یافته های آن انجام گرفت. جامعه پژوهشی زوجین رضایتمند و نارضایتمند تهرانی بودند که از بین آنان، 8 زوج رضایتمند و 10 زوج نارضایتمند از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. زوجین منتخب، طول مدت زندگی مشترکشان، کمتر از 15 سال بود و از زندگی مشترک خود، حداقل دارای یک فرزند بودند. پژوهش با بهره گیری از روش های کیفی انجام و جهت دستیابی به داده ها، از مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. در دو گروه، در مرحله اول، هر یک از زوجین به تنهایی و در مرحله بعد، در کنار هم، مورد مصاحبه قرار گرفتند. میانگین مدت زمان مصاحبه های فردی، 60 و مصاحبه های مشترک، 30 دقیقه بود. برای تحلیل اطلاعات حاصل از مصاحبه، از کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شد. نتایج به دست آمده مولفه های معنای زندگی فردی، معنای ازدواج و معنای زندگی مشترک زوجین رضایتمند و نارضایتمند را شناسایی و معرفی نمود. مولفه های معنای زندگی فردی، در ارتباط با خود در زوجین رضایتمند، خودآگاهی، بخشش، امیدواری، صداقت، هدفمندی زندگی و خویشتن داری و در گروه زوجین نارضایتمند، امیدواری و صداقت بود. در ارتباط با خداوند، در زوجین رضایتمند خداباوری، توکل به خدا، عبادت و باور به زندگی اخروی و در گروه نارضایتمند خداباوری شناسایی شد. در مولفه ارتباط با دیگران، در زوجین رضایتمند ابراز محبت، اعتماد و همدلی و در گروه نارضایتمند، ابراز محبت و در مولفه ارتباط با طبیعت در هر دو گروه، سعی در حفظ، علاقه و احترام به طبیعت توصیف شده بود. مولفه های معنای ازدواج، هدف ازدواج را در گروه رضایتمند، حمایت دو جانبه و در گروه نارضایتمند، عقاید بد کارکرد شناسایی نمود. ازدواج، در زوجین رضایتمند و نارضایتمند، موقعیت خاص و رابطه مستمر گزارش شده بود که در گروه رضایتمند، نیازمند تلاش برای ساختن زندگی و در زوجین نارضایتمند، بر زندگی بی نیاز از مراقبت اشاره داشت. معنای ازدواج در روابط بین زوجین، در گروه رضایتمند، تعهد اجتماعی و بلوغ بود که در آن زوجین باعث تحول یکدیگر می شوند؛ اما در زوجین نارضایتمند، تحقق خود و فردیت توصیف شد. ساختار روابط، در زوجین رضایتمند به وجود هرم نقش و تصمیم گیری مشارکتی و در زوجین نارضایتمند به نقش های موازی اشاره داشت. مولفه های معنای زندگی مشترک، در زوجین رضایتمند در افق ارتباط زناشویی، رشد و تربیت فرزند، در فضای ارتباط زناشویی، آرامش و در محور ارتباط زناشویی، صداقت و در گروه نارضایتمند به ترتیب، رکود، تنش و دروغ، پنهان کاری و خیانت بود. همچنین یافته ها نشان داد همخوانی معنایی، همکاری در ساخت معنای مشترک و توانایی مذاکره در زوجین، منجر به رضایتمندی و ناهمخوانی معنایی، عدم همکاری در ساخت معنای مشترک و ناتوانی در مذاکره، منجر به نارضایتمندی زناشویی می گردد. مولفه های معنایی زوجین رضایتمند و نارضایتمند به ترتیب به عنوان مولفه های ایجابی و سلبی الگوی معنای زندگی رضایت بخش، مورد استفاده قرار گرفت.