پژوهشی تطبیقی در معانی «وجود» و «راه» در تفکّر هیدگر و دائویسم

تحقیق حاضر پژوهشی تطبیقی است که بر دو مسئله ی کلیدی در فلسفه ی هیدگر و آیین دائویسم یعنی «وجود» و «راه» تمرکز دارد؛ پرسش اصلی هیدگر حول مسئله ی وجود، مبنا و محور تفکّر وی را تشکیل می دهد. به عبارت دیگر، «مسئله ی وجود»، موضوع بنیادین تفکّر در نظر هیدگر است. تفکّر نیز به طریقت نیاز دارد و از این رو هیدگر در پی گشودن راهی برای تفکّر است. از سوی دیگر، در تفکّر دائویی نیز، دائو(dao) راه است. راهی که گشاینده ی «وجود» است، بنابر این در نگرش دائویی «راه» و «وجود» مفاهیمی اصیل تلقّی می شوند. مسئله ی این رساله واکاوی «وجود» و «راه» در اندیشه ی هیدگر و مکتب دائویی و مدّعای آن یافتن راه های جدید برای تفکّر در حیات بشری است به نحوی که از آن طریق بتوان بر برخی مشکلات و تنگناهایِ هم اندیشیِ غرب- شرق فائق آمد. درواقع این رساله می کوشد با نگرشی میان فرهنگی به هدف خود دست یابد. با اتکا به آثار هیدگر به ویژه در دوره ی متأخّر حیات وی و بازخوانی دو اثر اصیلِ تفکّر دائویی یعنی دائو ده جینگ و مکتوبات جوانگ زه، چارچوب اساسی در این رساله منطبق بر بررسی تاریخیِ واژگان و معناشناختی می باشد که به نحوی پدیدارشناسانه به مقصود می رسد و از مایه هایِ زیباشناختی بهره می برد. پرسش اصلیِ این رساله عبارت است از اینکه «وجود» و «راه» در اندیشه هیدگر و در دائویسم چه وجوه اشتراک و افتراقی دارند؟ و کاوش در این وجوه چه ره آوردهایی برای مفاهمه فلسفی و فرهنگیِ غرب و شرق دارد و چگونه می تواند زمینه ی گفتگو را برای متفکران غرب و شرق فراهم آورد؟ مهمترین فرضیّات عبارتند از اینکه فلسفه ی هیدگر به ویژه در دوره ی متأخرِ حیات وی قابلیّت برقراریِ ارتباط میان فرهنگی با شرق را دارد و دائویسم با توجه به ابعاد گسترده ی آن به عنوان یک تفکّر شرقی، می تواند به عنوان یک مدل برای تطبیق انتخاب شود. ویژگی هایِ مشترکی میان «وجود» در نظر هیدگر و «دائو» در تفکّر دائویی وجود دارد و در اندیشه ی هیدگر و تفکّر دائویی میان «هستی» و «نیستی» نسبتی وجود دارد که امکان بررسیِ تطبیقی میان آن دو را فراهم می آورد. وجه هستی شناختیِ «زبان» به منزله ی «شعر و تفکّر»، در اندیشه ی هیدگر و تفکّر دائویی، و مفاهیم مورد توجه در دو فلسفه، یعنی وارهایی و وارستگی، آزادی، در راه بودن، طبیعت و تکنولوژی، زیبایی شناسی، آشکارگی و ذات حقیقت، اصالت، پدیدارشناسی و رخداد، روشن گاه، تهیگاه، پرسشگری و گفتگو، امکانِ پژوهشی تطبیقی را فراهم می آورند. روش تحقیق در این رساله، کتابخانه ای بوده و مبتنی بر بررسی تطبیقی منابع دست اول در فلسفه هیدگر و دائویسم می-باشد. تعارف با روش فیلولوژیک به صورت استنتاجی بدست آمده است. مفاهیم مورد توجه در دو فلسفه که در متونِ مربوطه مورد تفسیر و شرح قرار گرفته است به شیوه ی قیاسی، تاریخی مورد مقایسه قرار می گیرند، آنگاه به صورت تطبیقی مورد قیاس قرار گرفته اند. مستندات شارحان و تحلیل گران فلسفه ی هیدگر و حکمت دائویی برای تقویت نتایج تطبیقی مورد توجه قرار گرفته است.