بررسی کیفیت میکروبی هوای قسمت های مختلف کشتارگاه دام و طیور

چکیده: آلودگی هوا یکی از مهم ترین پارامترهای بهداشتی و محیطی به خصوص در مراکز فرآوری مواد غذایی است. یکی از مراکز مهم فرآوری مواد غذایی کشتارگاه ها می باشند به طوری که در طول فرآیند کشتار دام و طیور، هوای مناطق مختلف می تواند لاشه ها را با پاتوژن ها یا میکروارگانیسم های عامل فساد که تأثیر عمده ای بر کیفیت این فرآورده ها دارند آلوده کند. هدف از مطالعه ی حاضر بررسی فلور میکروبی هوا در کشتارگاه ها و نقش عوامل محیطی در ایجاد آن می باشد. بدین منظور فراوانی میکروارگانیسم های موجود در هوای مناطق مختلف کشتارگاه های دام و طیور استان چهارمحال و بختیاری شامل: محل خون گیری، محل پوست کنی، محل تخلیه امعاء و احشاء و سردخانه به روش پلیت گذاری مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه مقطعی در سه نوبت با فاصله زمانی یک ماه انجام گرفت، پس از شمارش کلنی های رشد کرده جهت شناسایی باکتری ها و قارچ های جداسازی شده، کشت خالص تهیه شد. نتایج نشان داد که در کشتارگاه دام بزرگ بیش ترین و کم ترین آلودگی باکتریایی هوا به ترتیب در بخش خون گیری (104×4/4) و سردخانه (103×9/1) کلنی در هر مترمربع بود و در کشتارگاه طیور بیش ترین آلودگی هوا در محل تخلیه امعاء و احشاء (105×4/1) و کمترین آلودگی مربوط به سردخانه (103×6/2) کلنی در هر مترمربع می باشد. همچنین نتایج آزمون های میکروبیولوژی نشان داد که میزان آلودگی به کوکسی های گرم مثبت (7/58%)، باسیل های گرم مثبت (8/29%)، کوکوباسیل گرم مثبت (12/4%)، کوکوباسیل گرم منفی (1/5%) و دیپلوکوک گرم منفی و مثبت که هر کدام (12/4%) می باشد. همچنین بیش ترین میزان آلودگی قارچی هوا کشتارگاه دام بزرگ مربوط به قسمت پوست کنی (103 ×2/4) و کمترین میزان مربوط به سردخانه (103×4/1) کلنی در هر مترمربع بود. در کشتارگاه طیور بیش ترین آلودگی قارچی هوا در قسمت ورودی (104×7/3) و کمترین آن در سردخانه (103×9/1) کلنی در هر مترمربع هوا مشاهده شد. آزمون های قارچ شناسی نشان دادند که قارچ های جداشده در کشتارگاه دام بزرگ به ترتیب مربوط به پنی سیلیوم (66/36%)، ژئوتریکوم (88/28%)، مادورلا (22/12%)، مخمرها (1/11%)، تریکوسپوروم (55/5%)، کلادوفیالوفورا (44/4%) و نهایتاً کمترین آلودگی مربوط به موکور (1/1%) می باشد. همچنین در کشتارگاه طیور آلودگی قارچی هوا شامل مخمرها با (6/32%)، پسیلومایسز (43/30%)، آسپرژیلوس (78/9%)، تریکوسپوروم، مال برانچه آ و پنی سیلیوم هر کدام (69/8%) بودند. با توجه به میزان استاندارد آلودگی میکروبی هوا که توسط انجمن بهداشت عمومی آمریکا (apha) پیشنهاد شده است استاندارد آلودگی میکروبی در هوای مناطق مختلف فرآوری مواد غذایی به روش پلیت کشت رسوبی در هر مترمربع هوا 103×3 برآورد شده است. با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه میزان آلودگی میکروبی هوای کشتارگاه های دام و طیور استان بیشتر از حد استاندارد بوده و لازم است که تدابیری هم چون استفاده از سیستم تهویه مناسب، شستشوی مناسب و ضد عفونی مداوم کشتارگاه و رعایت بهداشت کارکنان کشتارگاه برای کاهش آلودگی اندیشیده شود.