بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و وضعیت بهداشت باروری با بستن لوله¬های رحمی: یک مطالعه ترکیبی

بستن لوله¬های رحمی یکی از شایعترین روش¬ها جهت پیشگیری از باروری در زوج¬ها می¬باشد. اخیراً پرسش¬هایی در مورد عوارض آن مطرح شده است. این مطالعه با هدف بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و وضعیت بهداشت باروری با بستن لوله¬های رحمی انجام شده است. سپس به تبیین تجربیات زنان بعد از بستن لوله¬های رحمی پرداخته است. در انتها با یک مطالعه ترکیبی، یافته¬های دو مرحله¬ی قبل را جهت درک بهتر موضوع ادغام نموده¬ایم. این مطالعه بر روی 200 زن توبکتومی شده و 200 زن بدون توبکتومی (استفاده¬کنندگان کاندوم) متأهل انجام شده است. مطالعه ترکیبی حاضر در 3 مرحله انجام گرفت. در مرحله اول مطالعه با هدف بررسی میزان تغییرات جسمی، روانی و کیفیت زندگی در زنان توبکتومی شده به روش کمی (quan) انجام شد. این فاز مطالعه توصیفی - تحلیلی به روش کوهورت تاریخی بود. ابزار گرد¬آوری داده¬ها، چک لیست و پرسشنامه¬های تخصصی بود. جامعه آماری این طرح در گروه مورد، زنان 40-20 ساله که حداقل 1 سال از بستن لوله گذشته بود.گروه شاهد کلیه زنان در همین سن، که از کاندوم به عنوان روش پیشگیری از بارداری استفاده می¬کردند. دو گروه به لحاظ تعداد دفعات حاملگی، سن منارک، نژاد، وضعیت اقتصادی و اجتماعی، تحصیلات و وضعیت تأهل با هم همسان شدند. روش نمونه-گیری تصادفی ساده بود. میانگین (انحراف معیار) طول مدت توبکتومی در زنان (6/1)1/4 سال بود. در مورد میزان ابتلا به نامنظمی قاعدگی، اختلال در عملکرد جنسی، اعتماد به نفس، ابتلا به اضطراب و افسردگی و کیفیت زندگی بین دو گروه اختلاف آماری معنی¬دار وجود داشت (05/0> p). نتیجه تحلیل مسیر حاکی از آن بود که در گروه زنان توبکتومی شده تأثیر عملکرد جنسی، منوراژی، اضطراب و افسردگی، اعتماد به نفس و تصویر ذهنی از بدن بر کیفیت زندگی معنی¬دار بوده است. در مرحله دوم محقق با استفاده از روش تحلیل محتوی کیفی از نوع قراردادی، از طریق مصاحبه انفرادی با 14 زن متاهل که تجربه بستن لوله¬های رحمی را داشتند، به تبیین دیدگاه¬های آنان پرداخت. از یافته¬های بدست آمده در این مرحله 7 درونمایه استخراج شد که عبارتند از؛ اختلال در الگوی قاعدگی، احساس آزردگی و آسیب جسمی و عاطفی، نارضایتی از کیفیت زندگی جنسی یا زناشویی، مواجهه با اختلالات اضطرابی و خلقی، احساس پشیمانی شدید، احساس خود کم بینی و تغییر در هویت زنانه. در انتها، مرحله تفسیر یا ترکیب داده¬های کمی و کیفی جهت توضیح و بسط یافته¬ها انجام شد تا درک بهتری از این موضوع بدست آید. ترکیب داده¬ها توسط استراتژی¬های ادغام داده¬ها صورت گرفت. یافته نهایی این پژوهش حاکی از آن است که توبکتومی ممکن است عامل نامنظمی قاعدگی، اختلال در عملکرد جنسی، کاهش اعتماد به نفس، افزایش اضطراب و افسردگی و کاهش کیفیت زندگی در زنان توبکتومی شده گردد.