بررسی مقایسه ای تاثیر مدل خودمراقبتی اورم با مدل مراقبت مشارکتی بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی

مقدمه: بیماری های قلبی عروقی یکی از علل مهم مرگ و میر در کشورهای صنعتی و در حال توسعه از جمله ایران می باشند. یکی از مهم ترین این بیماری ها، نارسایی قلبی است که باعث عملکرد فیزیکی ضعیف، افسردگی و کیفیت زندگی نامطلوب می شود. در مطالعات مختلف نقش مدل های پرستاری از جمله مدل خودمراقبتی اورم و مدل مراقبت مشارکتی در ارتقای کیفیت زندگی این بیماران گزارش شده است اما در هیچ مطالعه ای اندازه اثر این مدل ها که به طور همزمان روی یک جامعه بیماران همگن مقایسه شده باشد، ارائه نشده تا مدل مناسب و اثربخش تر با توجه به شرایط مداخله شناسایی گردد. لذا این مطالعه با هدف مقایسه اندازه اثر مدل خود مراقبتی اورم و مدل مراقبت مشارکتی بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی انجام شده است. روش کار: این مطالعه یک طرح کارآزمایی بالینی شاهددار تصادفی شده می باشد. نمونه ها ابتدا به صورت نمونه گیری در دسترس از بین افراد مراجعه کننده به مرکز قلب تهران که معیارهای ورود به پژوهش (از جمله کسر تخلیه قلب کمتر از 30 % و سطح عملکردی 3 و 4) را داشتند، انتخاب گردیدند. به منظور جلوگیری از سوگیری در مواجهه با شرایط مداخله، جهت قرارگیری بیماران در گروه های کنترل و آزمون از روش تخصیص تصادفی استفاده گردید. در طراحی گروه های مطالعه، از سه گروه 35 نفره (جمعا 105 بیمار نارسایی قلبی) در دو گروه آزمون و یک گروه کنترل استفاده شد. گروه آزمون اول تحت مداخله با مدل خودمراقبتی اورم، گروه آزمون دوم تحت مداخله با مدل مراقبت مشارکتی و گروه کنترل تحت درمان با مراقبت های معمول قرار گرفتند. کیفیت زندگی بیماران در قبل، یک ماه و سه ماه بعد از مداخله، با استفاده از پرسشنامه زندگی بیماران نارسایی قلبی مینه سوتا (mlhfq)، اندازه گیری و ثبت شدند. سپس در مرحله تحلیل، میانگین های کیفیت زندگی نمونه ها در طی سه مرحله ثبت و با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی و نرم افزار spssver20 با هم مقایسه و تحلیل شدند. یافته ها: آزمون های آماری کای اسکوئر و آنالیز واریانس نشان دادند که سه گروه قبل از مداخله از نظر مشخصات دموگرافیک، متغیرهای تاثیرگذار و میانگین کیفیت زندگی به تفکیک ابعاد و در کل تفاوت معناداری با یکدیگر ندارند. آزمون آماری تحلیل واریانس ها با اندازه گیری مکرر نشان داد که میانگین های کیفیت زندگی بیماران در گروه اورم (74/47، 8/42 و 48/36) و گروه مشارکتی (22/43، 68/36 و 94/32) به طور کلی و در هر سه بعد جسمی، روحی روانی و اجتماعی اقتصادی به طور معناداری یک و سه ماه بعد از مداخله نسبت به قبل از مداخله، بهبود یافت در حالی که کیفیت زندگی گروه کنترل (85/46، 68/51 و 51/58) افت معناداری داشت (0001/0>pvalue). همچنین مقایسه اندازه اثر مدل های خودمراقبتی اورم (73/8)، مدل مراقبت مشارکتی (58/9) و گروه کنترل (65/9-) نشان دهنده تاثیر بیشتر مدل مراقبت مشارکتی در بهبود کیفیت زندگی بیماران نارسایی قلبی می باشد. نتیجه گیری: اگرچه هر دو مدل خودمراقبتی اورم و مراقبت مشارکتی نسبت به گروه شاهد (افت کیفیت زندگی) باعث بهبود معنادار کیفیت زندگی شدند، اما مدل مراقبت مشارکتی سه ماه بعد از مداخله تاثیر بیشتری بر اندازه کیفیت زندگی نمونه های تحت آزمون داشت. از این رو می توان نتیجه گرفت که فرضیه پژوهش مبنی بر عدم تفاوت اندازه اثر بین دو مدل تایید نمی شود. کلمات کلیدی: مدل خودمراقبتی اورم، مدل مراقبت مشارکتی، نارسایی قلبی، کیفیت زندگی