شواهد و قرائن قرآنی و روایی در دعای مرزداران امام سجاد(ع)

شالوده¬ی دعاهای امام سجاد (ع) را که خود قرآن ناطق و سخنانش ترجمان کلام وحی است، غالباً تفسیر و تبیین آموزه¬ها¬ی قرآنی، روایی و سنّت نبوی تشکیل می¬دهد. کمتر عبارتی در دعاهای آن حضرت یافت می¬شود که با آیه¬ای از قرآن و یا حدیثی از معصومین (ع) ارتباط و پیوند نداشته باشد. از آنجا که در عصر امام سجاد (ع) استبداد و اختناق شدیدی بر جامعه حاکم بود و حاکمان ستمگر اموی، امام (ع) را خانه نشین کرده بودند و اجازه نمی دادند مردم خدمت آن حضرت برسند و به طور مستقیم از وجود مقدس ایشان بهره گیرند، لذا حضرت سجاد (ع) در قالب دعا و نیایش بسیاری از معارف و آموزه های قرآن را برای پیروان خود بیان نمود. در پژوهش حاضر، پس از ارائه¬ی کلیات، ابتدا موضوع جهاد و مرابطه و مرزداری در اسلام مورد بررسی قرار گرفته و به دنبال آن به تحلیل مضامین دعای مرزداران امام سجاد(ع) پرداخته شده و آیات و روایاتی که از نظر لفظ و یا معنی با متن دعا منطبق و همسو هستند در پایان هر فراز از دعا ذکر شده است. امام (ع) در موارد بسیاری از فرازهای دعا، بطور مستقیم و یا ضمنی از مفاهیم و آموزه های قرآن کریم بهره گرفته و به تبیین و تفسیر آیات مربوط به دفاع و جهاد پرداخته است. درخواست های امام سجاد (ع) در دعای مرزداران همان درخواست ها و مفاهیم آیات قرآن کریم است.آن حضرت با تکیه بر معارف و آموزه های قرآن کریم و سنت نبوی، آیین دفاع و جهاد در اسلام را بیان داشته و ویژگی های مجاهدین و مرزداران اسلام را به پیروان خود آموخته و به این وسیله آنان را به امر دفاع و نگهبانی از مرزهای اسلام فرا خوانده است. از مضامین متن دعا چنین استنباط می¬گردد که مرزداران اسلام در طول همه¬ی اعصار مشمول این دعای شریف قرار می¬گیرند.