تجزیه و تحلیل تغییرات مکانی برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در سطوح ارتفاعی مختلف با استفاده از روشهای آمار کلاسیک و زمین آمار در دامنه شمالی سبلان.

برای شناسایی، برنامه¬ریزی، مدیریت مناسب و بهره¬برداری از منابع خاک لازم است دیدگاه صحیحی از پراکنش مکانی ویژگی¬های خاک وجود داشته باشد. نقشه¬های حاصلخیزی خاک یک منطقه کشاورزی امکان توصیه مقدار کود¬های شیمیایی مورد نیاز را بر پایه تغییرات ساختار مکانی عناصر غذایی مورد نیاز گیاه برای آن منطقه فراهم می¬آورد. هدف از این پژوهش مقایسه روش های مختلف میانیابی در مناطق مورد مطالعه در دامنه شمالی سبلان در سطوح ارتفاعی مختلف بود. نمونه برداری خاک به صورت منظم و شبکه ای صورت گرفت. موقعیت نقاط از طریق سیستم موقعیت¬یاب جهانی (gps) ثبت شد. نمونه‏های دست‏خورده در آزمایشگاه هوا خشک گردیده و به منظور اندازه‏گیری خصوصیات خاک شامل اسیدیته، هدایت الکتریکی، بافت خاک، آهک، مواد آلی ذره ای، کربن‏آلی، پتاسیم، فسفر و میانگین وزنی قطر خاکدانه‏ها انجام گرفت. پارامترهای اندازه¬گیری شده به محیط نرم¬افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) منتقل شده و نقشه¬های مربوطه در کلاسه¬بندی مناسب تهیه شد. نتایج آمار کلاسیک نشان داد توزیع اغلب پارامترهای خاک از توزیع نرمال تبعیت می کنند به جز آهک و هدایت الکتریکی که داده های مربوط به این پارامترها به داده های نرمال تبدیل شدند. با استفاده از آزمون t مشاهده شد که به جز پارامترهای فسفر و پتاسیم بقیه پارامترها در دو سایت مورد مطالعه اختلاف معنی داری با هم دارند و با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون مشاهده شد که بین پارامترهای مورد مطالعه به جز فسفر و پتاسیم با ارتفاع همبستگی مثبت و منفی معنی داری وجود دارد. نتایج آنالیز زمین¬آماری که برای نشان دادن وابستگی مکانی خصوصیات خاک مورد بررسی قرار گرفت نشان داد که نسبت اثر قطعه¬ای به آستانه در سایت شابیل برای هدایت الکتریکی و آهک دارای ساختار مکانی قوی و برای سایر خصوصیات ساختار مکانی متوسط و در سایت فخرآباد برای مواد آلی ذره ای، شن و سیلت دارای ساختار مکانی قوی و سایر خصوصیات دارای ساختار مکانی متوسط می¬باشد. نتایج درون یابی نشان داد که برای کربن آلی روش کریجینگ، برای آهک idw و برای سایر خصوصیات خاک در سایت شابیل از تخمینگر کوکریجینگ و در سایت فخرآباد برای رس idw و برای سایر خصوصیات روش کریجینگ و کوکریجینگ از دقت بالاتری برخوردار است. با بررسی جداول استخراجی از نقشه¬های تغییرات مکانی خصوصیات مورد مطالعه مشاهده شد درصدهای کربن¬آلی، مواد آلی ذره ای، رس، شن، میانگین وزنی قطر خاکدانه در سایت شابیل و اسیدیته، هدایت الکتریکی، آهک و سیلت در سایت فخرآباد بیشتر است.