مطالعه جامعه شناختی انگیزه افراد و نوع جرم ارتکابی در شبکه اجتماعی فیس بوک (با بررسی پرونده های تشکیل شده در دادگاه جرایم سایبری )

چکیده در دنیای امروز گسترش شبکه های اجتماعی مجازی باعث به هم خوردن مناسبات و روابط اجتماعی افراد شده است. از جمله ویژگی های اساسی این شبکه های اجتماعی مجازی گمنامی، ویژگی های انعطاف پذیری هویت، عدم وجود نیروهای کنترل و قدرت متمرکز و آزادی بی حد و حصر می باشد. این شبکه فرصت های جدید را برای افراد خلق می کند که می توانند با انگیزه ها و اهداف متفاوت از آن استفاده کند؛ این انگیزه ها و اهداف گاهی در راستار هنجارهای جامعه است و گاهی محل مناسب برای انواع نابهنجاری ها و جرایم می باشد و بر همین اساس شناخت انگیزه های کاربران شبکه های اجتماعی از نوع جرم ارتکابی ضروری می نماید. هدف اصلی این تحقیق مطالعه جامعه شناختی انگیزه های افراد و نوع جرم ارتکابی در فضای سایبر شبکه اجتماعی مجازی فیس بوک با بررسی پرونده های تشکیل شده در دادگاه جرایم سایبری است. در این پژوهش برای افراد دو نوع انگیزه فردی و اجتماعی در نوع جرم ارتکابی فرض شده است همچنین متغیرهای زمینه ای سن، جنس، تحصیلات، نوع شغل و محل سکونت شاکی و متهم در پرونده ها نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. تئوری مورد استفاده در این پژوهش برای بررسی انگیزه های فردی در نوع جرم ارتکابی تئوری خنثی سازی سایکزو و ماتزا است و برای بررسی انگیزه های اجتماعی افراد در نوع جرم ارتکابی از تئوری خرده فرهنگ بزهکاری کوهن و تئوری مرتون درباره آنومی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش تمامی پرونده های شبکه اجتماعی فیس بوک در دادگاه جرایم سایبری در سال 1389،1390و1391 در شهر تهران می باشد که با روش تحلیل محتوا داده های بدست آمده و با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در قسمت تحلیل یافته ها بخش اول به فراوانی و درصد فراوانی ویژگی های فردی متهم و شاکی پرونده ها، انگیزه های ارتکاب به جرم و انواع جرم ها اشاره کرده ایم. و در بخش دوم با کمک جداول دو بعدی روابط میان متغیرها بررسی شده است. در پایان به توصیف ارتباط بین انگیزه های فردی و اجتماعی با نوع جرم ارتکابی افراد پرداختیم. که از میان همه فرضیه ها بیشترین میزان ارتباط میان انگیزه انتقامجویی و جرم هتک حرمت و حیثیت است. همچنین رابطه میان انگیزه ترویج بی بندوباری و جرم علیه عفت و اخلاق عمومی نیز بیشتر از سایر فرضیه ها است. میان جنسیت شاکی و جنسیت متهم نیز ارتباط وجود دارد.