مثنوی معنوی و تأثیر آن بر منظومه های عرفانی پس از خود با تکیه بر چهار اثر رباب نامه، دفتر هفتم، اسرارالشهود و طاقدیس

مثنوی مولوی مشهورترین اثر منظوم عرفانی فارسی است؛ به همین دلیل از دیر باز مورد تقلید و توجّه دیگر شاعران بوده است. این رساله با عنوان «مثنوی معنوی و تأثیر آن بر متون منظوم عرفانی از قرن هفتم تا سیزدهم هجری» به تأثیر مثنوی بر چهار اثر مهم عرفانیِ رَباب نامه، دفتر هفتم، اسرارالشّهود و طاقدیس، از زوایای گوناگون می پردازد. این رساله، با استفاده از روش کتابخانه ای به مقایسه و تحلیل، چهار اثر یادشده پرداخته است. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان می دهد که کاربرد آیات قرآن کریم در مثنوی مولوی نسبت به آثار تقلید شده هنری تر و عمیق تر است. هم چنین این تحقیق نشان می دهد که مولوی داستان گو نیست بلکه داستان پرداز است. در موضوع روایت پردازی، مثنوی تنوع بیشتری نسبت به دیگر آثار نشان می دهد. نیز تحقیق نشان می دهد از میان مثنوی های تقلیدشده، نراقی در مثنوی طاقدیس از حیث داستان پردازی از دیگر مقلدان مثنوی، توفیق بیشتری داشته است. در بحث تداعی ها نیز، مثنوی طاقدیس توفیق بیشتری نسبت به سه مثنوی دیگر داشته است. سراینده ی مثنوی اسرارالشّهود هیچ گونه دخل و تصرّفی در اصل داستان ها نکرده است. از میان انواع تداعی ها که سبب نقل و ادامه ی داستان هاست، تداعی تشابه هم در مثنوی مولوی و هم در سایر مثنوی ها پررنگ تر است و تداعی مجاورت از دیگر تداعی ها کاربرد کم تری دارد.