آنالیز ترکیبات شیمیایی و مقایسه خواص آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی اسانس روغنی گیاهان بادرنجبویه و بادرشبی در شرایط آزمایشگاهی

زمینه و هدف: استفاده از نگهدارنده های شیمیایی و مضرات آنها، سبب شده که تولید کنندگان مواد غذایی اخیراُ گرایش به استفاده از نگهدارنده های طبیعی در مواد غذایی پیدا کنند. اسانس¬های گیاهی که همان روغن¬های فرار (volatile oils) می باشند، روغن¬های مایع و معطر گیاهان اند. گیاهان معطر حاوی اسانس هایی با خواص ضد میکروبی هستند. در این مطالعه اثرات ضدباکتریایی اسانس¬های بادرنجبویه (melissa officinalis) و بادرشبو (dracocephalum moldavica) بر علیه 4 باکتری سالمونلا تیفی موریومً، اشریشیا کولای، استافیلوکوکوس اورئوس و لیستریا مونوسایتوژنز، با دو روش انتشار بر روی دیسک و میکرودایاوشن بررسی شد. همچنین در این مطالعه فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس بادرنجبویه و بادرشبی برای جلوگیری از اکسیداسون اولیه وثانویه چربی ها در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. روش بررسی: در این مطالعه پس از تهیه باکتری های مورد بررسی، با روش انتشار بر روی دیسک قطر هاله ممانعت از رشد و با روش میکرودایلوشن حداقل غلظت ممانعت از رشد و حداقل غلظت کشندگی برای هر دو اسانس بادرنجبویه و بادرشبو تعیین گردید و برای بررسی فعالیت انتی اکسیدانی این دو گیاه از سه روش dpph , abts , b caroten bleaching test استفاده شد. یافته ها: نتایج این مطالعه بیانگر تاثیر ضد میکروبی قوی دو اسانس فوق روی این باکتری ها بوده است. باکتری استافیلوکوکوس اورئوس با حداقل غلظت ممانعت کنندگی mg/ml 2/1 (برای هر دو اسانس) حساس¬ترین باکتری در مقابل اسانس¬های بادرنجبویه و بادرشبو بوده است. در این میان اسانس بادرنجبویه اثرات ضد باکتریایی قوی¬تری علیه باکتری¬های مورد آزمایش در مقایسه با اسانس بادرشبو داشته است و یافته های مطالعه ی انتی اکسیدانی اسانس این گیاهان در مقایسه با انتی اکسیدان های bhtو اسید اسکوربیک تفاوت های مورد توجه ای در تست های بکار گرفته نشان داده اند. نتایج حاصل ازاین بررسی نشان داد که اسانس گیاهان مورد مطالعه دارای اثرات آنتی اکسیدانی قوی بوده و با افزایش غلظت، اثرات آنتی اکسیدانی آنها نیز افزایش می یابد. نتیجه گیری: نتایج حاصل بیانگر توان مهارکنندگی و ضد باکتریایی اسانس های بادرنجبویه و بادرشبی علیه این میکروارگانیسم های بیماریزا می باشد که می تواند بعنوان یک ماده ضد میکروبی گیاهی، جایگزینی مناسب برای ترکیبات شیمیایی ضد باکتری باشد و در صنایع غذایی و داروسازی مورد استفاده قرار گیرد و طبق بررسی های انجام شده دراین مطالعه، شناسایی و تخلیص ترکیبات این اسانس ها، دارای فعالیت آنتی اکسیدانی بوده و برای مصارف گوناگون توصیه می شود.