تحلیل دینامیک رشد و زوال جمعیت در شهرهای جدید ایران با تمرکز بر کیفیت زندگی شهری

شهرهای جدید یک سیستم اقتصادی اجتماعی بزرگ، پیچیده و غیرخطی است که متغیرهای موثر بر آن در طول زمان تغییر می کنند و در حوزه مدیریت و سیاستگذاری با مسائل پویایی (مانند جمعیت) که از ماهیت مستمر و بازگشتی (recurring) برخوردارند روبرو می باشد. فعل و انفعالات بین رشد شهری و سیاست¬ها باید به شکلی تجزیه و تحلیل شوند تا از تاثیر نوسانات کوتاه مدت دوری گردد و در طول یک دوره زمانی طولانی مدت اندازه گیری شوند. در این پژوهش به کمک روش پویایی های سیستمی به بررسی عوامل کلیدی موثر پرداخته و با شناسایی مکانیزمها، مدل دینامیک آنها طراحی گردید. این عوامل در 4 زیرسیستم جمعیت، اشتغال، مسکن و امکانات خدماتی(امکانات شهری) مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور تائید جامعیت مدل طراحی شده، از مدل urban1 فارستر و مدل میردال استفاده گردید. پس از مدلسازی دینامیکی مسئله، سناریوهایی برای تحلیل اثرات سیاستهای مختلف بر مدل طراحی شد. نتایج بدست آمده حکایت از آن دارد که با ادامه روند فعلی، شاهد کاهش کیفیت زندگی و روند کند جذب جمعیت و نتیجه کاملا متضاد با هدف ایجاد شهرهای جدید، یعنی سرازیر شدن جمعیت به شهر مادر خواهیم بود. همچنین ملاحظه گردید با اجرای برخی از سیاستها،افت محسوسی در کیفیت زندگی و توقف رشد شهر خواهیم داشت. برای خروج از مشکلات پیش بینی شده، سناریوهای بهبود و الگوی بهینه ای به همراه راهکارهایی برای اجرایی شدن آن با توجه به استراتژیهای مربوطه ارائه گردید. پژوهش حاضر در مقایسه با مطالعات پیشین از چندین لحاظ حائز اهمیت است. اولا اینکه اولین پژوهشی است که به تحلیل دینامیک رشد و زوال جمعیت شهری با تمرکز بر کیفیت زندگی در شهرهای جدید ایران می پردازد، دوم اینکه به کمک مدل طراحی شده، سیاستگذاران شهرهای جدید بدون نگرانی از اجرای پر هزینه و برگشت ناپذیر یک سیاست، می توانند بارها آن سیاست را آزمایش کرده تا به یک هم رایی وسیع با یک دورنمای متمرکز بر عوامل درونی و بیرونی برسند. سوم، ارائه الگوی بهینه برای رسیدن به جمعیت مصوب به کمک مدل طراحی شده است.