مقایسه جنبه های داستانی و حماسی سام ‎نامه منسوب به خواجوی کرمانی و داستان سام در شاهنامه فردوسی

سام یکی از پهلوانان اسطوره ای ایران زمین است که در آثار ادبی پیش و پس از اسلام چه با نام گرشاسپ و چه با نام سام در آثاری چون روان گرشاسپ، شاهنامه، گرشاسپ نامه و در دوران متأخّرتر در سام نامه شرح پهلوانی های او به تفصیل آمده است . از آنجاکه معیار حماسه در نزد ایرانیان همواره شاهنامه حکیم توس بوده است،طبیعی است که تمام آثاری که پس از آفرینش آن اثر سترگ در همان بحر-متقارب مثمّن محذوف- سروده شده اند، با شاهنامه سنجیده شوند.آثاری که به ادّعای سرایندگان بیشتر آنها، باهدف پرکردن خلأ نپرداختن مفصّل فردوسی به سرگذشت برخی از پهلوانان ملّی،آن چنان که حقّ مطلب درباره ایشان ادا شود، سروده و پرداخته شده اند. پهلوانانی مانند برزو، جهانگیر، فرامرز،...و البته مشهورترین و بزرگترین آنها به گواهی اسطوره ها، سام. بحث درباره میزان ارزش حماسی و داستانی منظومه های یادشده نیز همواره از بحث های داغ در میان اهالی ادب و حماسه بوده است؛این که این منظومه ها تا چه حد واجد جنبه های حماسی برشمرده برای حماسه های بزرگ کهن، و تاکدام پایه برخوردار از ویژگی های گفته شده برای یک داستان کلاسیک با تمام ابعاد و جنبه های آن، هستند. برهمین اساس در این پژوهش به بررسی و مقایسه جنبه های داستانی و حماسی داستان سام در دو منظومه سام نامه وشاهنامه پرداخته شده است.روش کار نیز به این صورت بوده که ابتدا جنبه های حماسی و داستانی دو اثر در فصول جداگانه بررسی و سپس نتایج بررسی ها در دو فصل بعد مقایسه شده و در فصل پایانی نیز نتیجه این بررسی ها و مقایسه ها آمده است. گفتنی است داستان سام در شاهنامه داستانی کوتاه از منظومه بلند فردوسی است امّا سام نامه اثری مستقل و طولانی درباره این جهان پهلوان اساطیر ایرانی است که مطابق ویژگی یادشده بالا درباره این نوع آثار، پردازنده اثر با طول وتفصیل تمام در حدود چهارده هزار بیت شرح سفرها و دلاوری های سام را در آن آورده است.