ژنز گارنت¬های موجود در توده¬ی گرانیتوئیدی دهنو با نگرشی بر گارنت¬های موجود در اسکارن¬های دره کاکوتی، شمال غرب مشهد، استان خراسان رضوی

توده¬ی گرانیتوئیدی دهنو که در شمال¬غرب مشهد، در مجاورت بلافصل با هورنفلس¬های غنی از گارنت واقع شده است، حاوی درشت بلورهایی از گارنت می¬باشد که فرصتی را برای بررسی پدیده¬ی آلایش ماگما با سنگ¬های دیواره فراهم نموده است. کانی¬های اصلی در این توده¬ی گرانیتوئیدی کوارتز، پلاژیوکلاز، ارتوکلاز، بیوتیت و هورنبلند و کانی¬های فرعی آن زیرکن، آپاتیت، اسفن به همراه گارنت¬های پرتکتیک می¬باشد. نتایج آنالیز شیمیایی xrf نشان داد که ماگمای تشکیل¬¬دهنده¬ی توده-ی نفوذی منطقه از نوع متاآلومینوس و کالک آلکالن و i-type می¬باشد که متحمل پدیده¬ی هضم و آلایش با پوسته¬ی بالایی شده است. گارنت¬های درشت دانه موجود در گرانیتوئیدهای دهنو به مراتب درشت دانه¬تر از کانی¬های تشکیل دهنده¬ی گرانیت دربرگیرنده¬اشان بوده و در نمونه دستی منطقه¬بندی نشان می¬دهند. این بلورهای گارنت حاوی انکلوزیون¬های فراوانی از بیوتیت، پلاژیوکلاز، هورنبلند، آپاتیت، زیرکن، اپیدوت و زوئیزیت-کلینوزوئیزیت بوده که نشان¬دهنده¬ی فازهای آذرین هستند و به صورت دوائر متحد المرکز درون بلور آرایش پیدا کرده¬اند. گارنت¬های درشت¬ دانه با قطر حدود 5/0 سانتیمتر ، کانی فراوان در هاله دگرگونی مجاورتی این منطقه می¬باشند. برخی از این بلورهای گارنت دارای انکلوزیون¬هایی از کوارتز بوده که بیشتر در وسط بلور تمرکز دارند. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی و آنالیز میکروپروپ، ترکیب غالب در گارنت¬های موجود در گرانیتوئیدها و هورنفلس¬ها آلماندین بوده که نشان¬دهنده¬ی طبیعت آهن¬دار سنگ میزبان منطقه است. بالا بودن میزان کلسیم در گارنت¬های موجود در گرانیتوئیدها را می¬توان نتیجه¬ی تأثیر ماگمای کلسیک و تبادلات شیمیایی بین آنها در نظر گرفت. عدم منطقه¬بندی شیمیایی در گارنت¬های موجود در هورنفلس¬ها می¬تواند ناشی از همگن¬سازی شیمیایی گارنت به دلیل بالا بودن حرارت باشد.تفاوت در نوع انکلوزیون¬ها و نحوه¬ی قرارگیری آنها در بلورهای گارنت موجود در گرانیتوئیدها و هورنفلس¬ها نشان¬دهنده¬ی این است که بلورهای گارنت موجود در توده¬ی نفوذی را نمی¬توان بقایای هضم گارنت¬های موجود در سنگ¬های دگرگونی منطقه در نظر گرفت. از طرفی حاشیه¬ی غنی از بیوتیت و هورنبلند اطراف بلورهای گارنت نشان می¬دهد که این گارنت¬ها در تعادل با ماگمای میزبانشان نبوده و بوسیله¬ی فازهای فرومنیزین ماگمای گرانیتی جایگزین شده¬اند. به دلیل این که ماگمای متاآلومینوس تشکیل دهنده¬ی گرانیتوئیدهای منطقه، آلومینیوم کافی برای تشکیل و پایداری گارنت را ندارد. بنابراین تصور می¬شود که این گارنت¬ها نتیجه¬ی آلایش ماگما با سنگ¬های دیواره هستند. بلورهای گارنت را می¬توان بلورهای پرتکتیکی در نظر گرفت که در طی ذوب نامتجانس زینوکریست¬ها و زینولیت¬های مشتق شده از سنگ¬های دیواره، حاصل شده¬اند. آنها در واقع پارازینوکریست-هایی هستند که در ابتدا در سنگ مادر وجود نداشته و محصولات جامد حاصل از ذوب نامتجانس آلوده¬کننده¬های نشأت گرفته از سنگ میزبان هستند. نفوذ توده¬ی گرانیتوئیدی با سن تریاس به درون سنگ¬های کربناته دره کاکوتی، منجر به تشکیل برون اسکارن کلسیک شده¬ است. گارنت و پیروکسن کانی¬های عمده در این اسکارن¬ها بوده که معرف اولین محصولات برهمکنش سیال و سنگ می-باشند. نتایج حاصل از آنالیز میکروپروپ گارنت¬های انیزوتروپ موجود در این اسکارن¬ها نشان داد که گارنت¬ها متعلق به سری یوگراندیت (گراسولار-آندرادیت) بوده و ناحیه¬بندی در آنها نوسانی است. چگونگی تغییر عناصر al و fe از مرکز به سمت حاشیه گویای آن است که نوسان از مرکز تا حاشیه¬ی بلور در میزان دو عضو انتهایی گراسولار-آندرادیت در سری محلول جامد یوگراندیت رخ داده است. لذا ساختمان منطقه¬ای گارنت¬ها هنگام رشد بلور به وجود آمده و فرایند نشر در تشکیل آنها نقشی نداشته است. الگوی تغییرات xgrs از مرکز به حاشیه¬ی بلور نشان می¬دهد که عامل اصلی ایجاد ساختمان منطقه¬ای نوسانی در گارنت¬های منطقه¬ای، ناآمیختگی در سیستم دوتایی گراسولار-آندرادیت است. علاوه بر این شکل¬گیری سلول¬های همرفت حاصل از گردش آب¬های جوی نیز می¬تواند دلیلی بر منطقه¬بندی نوسانی این¬گونه گارنت¬ها در نظر گرفته شود.