بررسی پاسخ ایمنی سلولی و همورال کرم مفتولی سیب زمینی agriotes lineatus، به نماتودهای بیمارگر حشرات heterorhabditis bacteriophora و steinernema feltiae.

کرم¬های مفتولی، آفات پلی¬فاژی هستند که به محصولات کلیدی همچون غلات (گندم، جو، یولاف)، چغندرقند، نیشکر و سیب¬زمینی حمله می¬کنند. سیب¬زمینی از مهم ترین محصولات اقتصادی در تاریخ بشر است. با آگاهی از خطراتی که سموم شیمایی به طور مستقیم و غیر مستقیم (از طریق باقی مانده سموم) برای سلامتی انسان و محیط زیست دارند و نیز توجه به اهمیت اقتصادی و غذایی سیب¬زمینی در رژیم غذایی مردم سراسر جهان، ضروری است تا انتخاب روش¬های جایگزین مدیریت آفات همچون کاربرد آفت¬کش-های زیستی، در اولویت قرار گیرد. نماتودهای بیمارگر حشرات به جهت سازگاری با زیستگاه کرم¬مفتولی سیب¬زمینی، جست و جوی فعالانه میزبان، طیف وسیع میزبانی، بی¬خطر بودن برای سلامتی انسان و محیط زیست گزینه مناسبی جهت استفاده در برنامه¬های مدیریت تلفیقی این آفات هستند. در این تحقیق، پاسخ ایمنی سلولی وهومرال agriotes lineatus در برابر دو ایزوله بومی نماتود بیمارگر حشرات، heterorhabditis bacteriophora و steinernema feltiae، بررسی شد. در ابتدا چهار نوع سلول¬خونی، شامل پلاسماتوسیت، گرانولوسیت، انوسیتوئید و پروهموسیت در همولنف آفت شناسایی شد. تعداد کل سلول¬های خونی در لاروهای تیمار شده با h. bacteriophora، در ابتدا افزایش یافت اما با گذشت زمان رو به کاهش رفت در مقایسه، لاروهای تیمار شده با گونه s. feltiae، در ابتدا تغییری در تعداد کل هموسیت¬ها مشاهده نشد اما با گذشت زمان کاهش یافت. نتایج شمارش تفرقی سلول¬های خونی موید این امر بود که پلاسماتوسیت و گرانولوسیت مهم ترین سلول¬های دفاعی بودند. بررسی پاسخ سلولی نشان داد که میزان تشکیل کپسول در برابر دو گونه، متفاوت است، گونه s. feltiae اغلب توسط سلول¬های خونی شناخته نشد (تنها 5,9%) در حالی که 23,5% از لاروهای بیمارگر گونه h. bacteriophora، انکپسوله شدند. بیشترین میزان فعالیت آنزیم فنل اکسیداز در 8 و 12 ساعت پس از تزریق در واکنش به تزریق h. bacteriophora مشاهده شد و در لارهای تیمار شده با s. feltiae، میزان فعالیت آنزیم به تدریج کاهش یافت و در 16 ساعت به کم ترین مقدار رسید. با این حال، هر دو گونه در حفره عمومی آفت ملانیزه شدند که به ترتیب برای گونه h. bacteriophora و s. feltiae، 23,41% و 5,4% بود. نتایج این بررسی نشان داد که، گونه s. feltiaeدر حفره عمومی لارو کرم¬مفتولی سیب¬زمینی، به طور موثری قادر به فرار از پاسخ سلولی و هومرال بوده و فرایند بیماری¬زایی را کامل می¬کند. این فرایند در حشره مدل(g. mellonella) بدون هیچ مقاومتی و سریع تر صورت گرفت. گونه h. bacteriophora نیز علی رغم انکپسوله و ملانیزه شدن، با رها سازی زودتر باکتری همزیست، تعویض جلد و فرار از توده¬های هموسیت، قادر است بر سیستم ایمنی کرم¬مفتولی سیب¬زمینی غلبه کند.