مقایسه تاثیر نانوذرات روی و سولفات روی بر شاخص های خون شناسی و بافت آبشش سیاه ماهی

باتوجه به کاربرد روزافزون نانوتکنولوژی و جایگاه آن در کاهش اثرات نامطلوب فلزات سنگین در بدن موجودات زنده، در تحقیق حاضر به مقایسه تاثیر نانو ذرات روی و سولفات روی بر برخی شاخص¬های خون¬شناسی و بافت آبشش سیاه¬ماهی پرداخته شده است. تعداد 70 قطعه سیاه ماهی از رودخانه¬ی زرین¬گل استان گلستان صیدشده و تحت تاثیر غلظت¬های (5، 20 و 100ppm) و تیمار شاهد به مدت چهارده روز در دو گروه سولفات روی و نانواکسید روی انجام شد. پس از اتمام آزمایش از ماهی¬ها نمونه خون و بافت گرفته شده و فاکتورهای مختلف خون شامل: شاخص¬های اریتروسیتی و لکوسیتی خون بود. نمونه های بافتی نیز پس از تثبیت مورد بافت شناسی قرار گرفته و در نهایت اسلایدهای تهیه شده برای تشخیص عوارض موجود مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میزان گلبول¬های قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت کاهش معنی¬دار و گلبول¬های سفید افزایش معنی¬دار یافت. این آلاینده¬ها باعث بروز کم¬خونی و ایجاد اختلال در سیستم ایمنی ماهی شد که ممکن است به دلیل اثرات مخرب آن بر اندام¬های خون¬ساز مانند کبد و کلیه باشد. آبشش ماهی¬هایی که در معرض سولفات روی قرار گرفتند، ناهنجاری¬های مختلف را به¬شکل شدید نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. با افزایش غلظت سولفات روی، این عوارض بیشتر مشاهده شد، ولی نمونه¬هایی که در معرض نانو روی قرار گرفتند، با افزایش غلظت به¬صورت تدریجی از حالت اولیه خارج شدند. شدت تخریب آبشش¬ها نسبت به سولفات روی کمتر دیده شد. عوارض مشاهده شده شامل: نکروز لاملاهای ثانویه، هایپرپلازی، ادم و ... در آبشش¬ها بود. اما در نهایت اثرات حاصل از سولفات روی شدیدتر از نوع نانوفلز روی بوده است. در مجموع نانوذرات روی اثرات مخربی کمتری داشته و جهت کاربرد در صنایع مختلف پیشنهاد می شوند.