اقدامات فرهنگی شاه تهماسب در نهادینه سازی تشیع در جامعه

اقدام مهم شاه اسماعیل یکم در رسمیت¬بخشی مذهب تشیع و برقراری پیوند بین مذهب و سیاست در حکومت صفویه، تحول مهمی بود درایران صورت گرفت و در ایجاد وحدت سیاسی و شکل گیری هویت ملی و ارضی نقش عمده¬ای ایفا کرد. اگرچه در آغاز، قدرت شمشیر شاه اسماعیل در تصرف شهرها و ترویج مذهب جدید بی تأثیر نبود، اما صفویان دریافتند که برای تثبیت این مذهب در تاروپود جامعه و نهادینه¬سازی آن نیاز به اقدامات گسترده¬ی فرهنگی و تشکیلاتی است. دوره پنجاه ساله سلطنت شاه تهماسب یکم (984-930 ه‍.ق.)، فرزند و جانشین شاه اسماعیل یکم، فرصت مناسبی را فراهم آورد تا وی با حضور عالمان مهاجر که از مناطق عربی جبل¬عامل لبنان و بحرین به ایران آمده بودند، تلاش گسترده¬ای را جهت شیعی¬سازی جامعه و تثبیت موقعیت این مذهب به¬کار بندند.او با به¬کارگیری عالمان در مناصب رسمی دولت نظیر صدر، قضاوت، تولیت اوقاف و بقاع متبرکه توسط ایشان، ترویج شعائر شیعی در پیکره¬ی جامعه، تأسیس مدارس علمیه به عنوان نهاد رسمی آموزش و بنای مساجد به عنوان پایگاهی دینی، که متکفل ترویج مبانی اعتقادی و فقهی شیعه در جامعه بودند، به خدمت گرفتن عنصر شعر (مدیحه¬سرایی) در خدمت فضایل و مناقب ائمه شیعی و رواج مراسم سوگواری مذهبی و بازسازی زیارتگاه¬ها و امامزاده¬های شیعی و زمینه¬سازی برای تدوین متون فقهی، حدیثی و کلامی شیعی توسط عالمان شیعه، توانست که در نهادینه¬سازی و گسترش شیعه در جامعه ایران همت کند. در این پژوهش؛ اقدامات گوناگون شاه تهماسب یکم در ترویج تشیع و نهادینه¬سازی آن در جامعه بررسی و تحلیل می¬شود. واژگان کلیدی: صفویه، ایران، شاه تهماسب یکم، مذهب تشیع، عالمان دین، اقدامات فرهنگی