بررسی گرایش شیمیدان های ایرانی به عضویت در شبکه های اجتماعی علمی بر پایه ویژگی ها، تولید علم و بازشناخت آنان

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی و مقایسه گرایش شیمیدان های ایرانی به عضویت در شبکه های اجتماعی علمی بر پایه جنسیت، وضعیت دانشگاهی (شامل مدرک تحصیلی و مرتبه علمی)، تعداد مقالات و بازشناخت آنان (شامل میانگین استنادی و شاخص اچ ) می باشد. روش: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی است که از دو روش علم سنجی و وب سنجی برای گرد آوری اطلاعات استفاده شده است. نمونه مورد مطالعه این پژوهش شامل نویسندگان نخست مقالاتی است که در مجلات علمی معتبر مرتبط با حوزه شیمی تحت پوشش پایگاه استنادی تامسون رویترز درسال 2011 میلادی دست به انتشار مقاله زدهاند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی (شامل آزمون خی دو و آزمون تی مستقل) استفاده شده است. با توجه به پرشماری شبکه های اجتماعی علمی، عضویت در شبکه های آکادمیا، ریسرچ گیت و ریسرچر آی دی که معروف ترین و پرکاربردترین شبکه های اجتماعی علمی به شمار می آیند مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: از میان 2970 پژوهشگر مورد بررسی، تنها 682 تن (1/23 درصد) در یکی از شبکه های مورد بررسی عضو می باشند. زنان تنها 31/23 درصد از اعضای شبکه های اجتماعی مورد بررسی را تشکیل می دهند که در مقایسه با مردان (69/76) استقبال کمتری از این شبکه ها داشته اند. بیشتر اعضای این شبکه ها از تحصیلات بالایی برخوردارند به گونه ای که افراد با مدرک دکتری و پسا دکتری با فراوانی 507 عضو (34/74 درصد) بیشترین فراوانی اعضا را تشکیل می دهند. مدرسین دانشگاه با فراوانی 447 عضو (54/65 درصد) بخش اعظمی از نمونه مورد بررسی را تشکیل می دهند. همچنین، یافته ها نشان داد اعضا به لحاظ متوسط تعداد مقالات، میانگین استنادی و شاخص اچ برتر از غیر اعضا می باشند. عضویت ایرانیان در این شبکه ها از سال 2008 تا 2012 از روند رو به رشدی برخوردار بوده است. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش حاکی از گرایش اندک پژوهشگران ایرانی به عضویت در شبکه های اجتماعی علمی می باشد. با این حال، آنچه امید بخش است روند رو به رشد عضویت پژوهشگران در سال های اخیر می باشد. بالا بودن مدارک تحصیلی اعضای شبکه های اجتماعی علمی و استقبال گسترده مدرسین دانشگاه از این شبکه ها می تواند تصدیقی بر نیاز علمی پژوهشگران به استفاده از شبکه های اجتماعی علمی باشد. همچنین، یافته ها چنین نشان می دهند که حضور دانشمندان و آثار علمی آنان در شبکه های اجتماعی علمی و در نتیجه در وب با افزایش تولیدات علمی و دریافت استناد آنان مرتبط است. کلیدواژه: شبکه اجتماعی علمی، تولید علم، استناد، ارتباطات علمی، شیمیدان های ایرانی، شیمی، ایران