بررسی ضوابط تعیین نوع و میزان مجازات تعزیری به اعتبار جانی و جنایت در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران

در احکام کیفری اسلام، از آنجا که بیشتر عقوبات شرعی از مصادیق تعزیر هستند، بررسی ضوابط تعیین مجازات تعزیری از جایگاه ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر از سه فصل تشکیل یافته که در فصل اول، ضمن دسته بندی مجازات اسلامی و تعریف تعزیر در لغت و اصطلاح، به بیان انواع مجازاتی پرداخته شده است که می توان به عنوان تعزیر اجرا نمود. در فصل دوم، اصل فردی کردن مجازات و مراحل مختلف آن، به عنوان ضابطه تعیین نوع مجازات تعزیری به اعتبار جانی بیان شده است. فردی کردن مجازات با اصل قانونی بودن مجازات تنافی دارد و عبارت از متناسب نمودن مجازات با شخصیت مجرم (قبل از صدور حکم و بعد از آن) و اوضاع و احوال جرم ارتکابی توسط مجرم (قبل از ارتکاب جرم، حین ارتکاب و بعد از آن) است. و در نهایت برای تعیین مقدار مجازات تعزیری نیز، میزان تعزیر در اطفال و بزرگسال بصورت جداگانه بحث شده است که در نتیجه تعزیر بزرگسال، نبایستی به میزان حد برسد بلکه همواره کمتر از آن است. در پایان (فصل سوم) نیز، ضوابط تعیین نوع و مقدار مجازات تعزیریِ هر یک از حبس، تبعید و جریمه مالی به اعتبار جنایت ارتکابی، مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از اجرای این پژوهش، روشن کردن ضوابط لازم برای تعیین کیفیت و کمیت مجازات تعزیری به اعتبار مجرم و جرم است که می تواند کاربرد قضایی یا انتظامی داشته باشد. این تحقیق به روش استنباطی-تحلیلی، با ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و نرم افزارهای علوم اسلامی می باشد.