سنتز و شناسایی آمینوکلات های کلسیم و ارزیابی کارایی تغذیه برگی آنها در خیار گلخانه ای

در این پژوهش ابتدا سنتز و شناسایی ویژگی های شیمیایی آمینوکلات های کلسیم در مرکز پژوهشی کشت بدون خاک دانشگاه صنعتی اصفهان انجام گرفت و کارایی تغذیه برگی آمینوکلات های کلسیم سنتز شده در مقایسه با نمک های معدنی کلسیم بر روی خیار گلخانه ای در یکی از گلخانه های شهرک گلخانه ای بخش خلجستان شهر دستجرد استان قم انجام گرفت. تیمارها شامل سه نوع آمینواسید لیزین [lys]، متیونین [meth] و ترئونین [thr] و کلات های کلسیمی آنها کلسیم-لیزین [ca(lys)2]، کلسیم-متیونین [ca(meth)2] و کلسیم-ترئونین [ca(thr)2] و نمک های کلریدکلسیم [cacl2] و نیترات کلسیم [ca(no3)2] با غلظت 5 در هزار بود. یک تیمار بدون محلول پاشی کلسیم و آمینواسید نیز به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی درسه تکرار انجام گرفت. نمونه برداری از برگ های بالغ و میوه خیار در دو مرحله جهت اندازه گیری عملکرد گیاه، غلظت عناصر غذایی و ویژگی های کیفی میوه صورت گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که تاثیر تغذیه برگی آمینوکلات های کلسیمی سنتز شده به خاطر وجود آمینواسیدها و یون کلسیم و اثر متقابل آنها می باشد، به نحوی که اثر آمینواسید و یون کلسیم به تنهایی در تیمارهای آمینواسیدی و تیمارهای معدنی کلسیمی اثر بخشی کافی نداشته اند. محلول پاشی آمینوکلات کلسیم-متیونین بیشتر بر بهبود تعداد و عملکرد میوه خیار نسبت به سایر تیمارها بیشتر بود. در حالی که اثر گذاری آمینوکلات کلسیم-لیزین به ویژگی های کیفی میوه خیار بیشتر از سایر آمینوکلات ها بود. تاثیر آمینوکلات های کلسیم-متیونین و کلسیم-ترئونین بر سفتی میوه مشابه کلریدکلسیم و نیترات کلسیم بود. اما آمینوکلات کلسیم-لیزین نسبت به بقیه تیمارهای کلسیمی تاثیر بسیار بیشتری بر سفتی بافت میوه داشت. کاربرد آمینواسیدهای آزاد نیز به جز ترئونین تاثیر معنی داری بر سفتی بافت میوه نداشت. بنابراین به نظر می رسد عامل اصلی اختلاف کارایی آمیوکلات های مورد استفاده در بهبود سفتی میوه، اختلاف آنها از لحاظ قابلیت جذب یا انتقال کلسیم در گیاه باشد. لیزین و ترئونین و کلات های کلسیمی آنها و نیترات کلسیم باعث افزایش معنی دار غلظت قند محلول میوه خیار شد که نشان دهنده اثر نیتروژن موجود در این تیمارها بر غلظت قند محلول میوه است در حالی که متیونین و کلات آن با کلسیم و همچنین کلریدکلسیم تاثیر معنی داری بر غلظت قند محلول میوه نداشتند. آمینوکلات های کلسیم باعث افزایش معنی دار غلظت کلسیم برگ ها و میوه ها شدند و تاثیر آنها بیشتر از نمک های معدنی کلسیم بود. نتایج نشان داد کاربرد آمینوکلات های کلسیم تاثیر بیشتری در افزایش غلظت نیتروژن کل میوه نسبت به تیمارهای آمینواسیدی و حتی تیمار نیترات کلسیم داشت. براساس نتایج بدست آمده، استفاده از آمینوکلات های سنتز شده به ویژه آمینوکلات کلسیم-لیزین و کلسیم-متیونین به عنوان منبع کلسیم موثر در خیار گلخانه ای توصیه می شود.