بررسی مقایسه ای روابط ایران و عثمانی در دوره ی شاه عباس اول صفوی و ایران و ترکیه در دهه ی نخست قرن 21

تاریخ روابط ایران و عثمانی پیشینه ای طولانی دارد و آغاز آن به اوایل سده نهم هجری، یعنی یک سده قبل از تأسیس سلسله صفویه، بازمی گردد. در سال( ???ق/?????م) سلطان محمد فاتح، امپراتور عثمانی، قسطنطنیه را فتح کرد و به حیات هزارساله امپراتوری روم شرقی (بیزانس) خاتمه داده و وارث امپراتوری نیرومندی شد که داعیه کشورگشایی داشت. نیم قرن پس از انقراض امپراتوری بیزانس به دست عثمانی ها، صفویان در سال( ??? ق/ ????م ) در تبریز بر تخت پادشاهی جلوس نمودند. بدون تردید تأسیس حکومت صفویه با تمسک به مذهب تشیع، نمی توانست برای امپراتوری عثمانی که خود را تنها نماینده جهان اسلام می دانست، امری عادی تلقی گردد. بنابراین صفویان برای بقاء و تثبیت حکومت از همان ابتدا و عثمانی، برای اینکه بتواند به سیادت و رهبری خود در مناطق اسلامی استمرار بخشد، عوامل وقوع تنش و اختلاف بین دو کشور را فراهم ساختند. عامل اساسی اختلاف بین ایران و عثمانی همانا طبیعت روابط دو قدرت همجوار، ادعاهای ارضی هر دو کشور و عمدتا گسترش جویی دو دولت به وسیله تجهیز نیروهای شان به ایدئولوژی بود. روابط امروزه ایران و ترکیه تا حدی میراث روابط ایران و امپ‍‍‍‍‍‍‍راتوری عثمانی می باشد. این نکته در خصوص مشکلات میان دو کشور صادق است زیرا رابطه طولانی و کشمکش آمیز میان ایران و امپراتوری عثمانی از قرن شانزدهم میلادی به بعد آثار خود را بر دولت بر جای گذاشته و روابط دو کشور را طی سال های گذشته با فراز و نشیب های بسیاری همراه نموده است. طی دهه اخیر، جمهوری اسلامی ایران از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه استقبال کرد. به عبارت دیگر اسلام گرایان ترکیه به عنوان بدیلی برای سنت سکولار در این کشور ، با روی خوش جمهوری اسلامی مواجه شدند. این گسترش روابط به حوزه سیاست محدود نماند و به حوزه اقتصاد نیز تسری پیدا کرد، اما این گسترش روابط باز هم با رقابت در حوزه های سنتی نفوذ دو دولت همراه گشته و در نهایت با شروع بهارعربی/ بیداری اسلامی ( به ویژه با شروع بحران سوریه ) به تیرگی گرایید. پایان نامه پیش رو به بررسی رقابت های نظامی و مذهبی دو کشور در دوره صفویه ،که سنگ بنای رقابت با عثمانی را بنا گذاشته و رقابت های سیاسی ، فرهنگی و دیپلماتیک ایران و ترکیه در دهه نخست قرن 21 ، در آسیای مرکزی و قفقاز ، عراق ، آفریقا و سوریه می پردازد