بررسی وضعیت هیدروژئومورفولوژی حوضه آبریز گابریک و تاثیر آن بر خطر سیل خیزی منطقه

مخاطرات سیلاب یکی از مهمترین و پر حادثه ترین مخاطرات طبیعی ایران می باشد که همه ساله در نقاط مختلف باعث خسارت های جانی و مالی زیادی می گردد. این مخاطرات بسته به شرایط اقلیمی و حوضه ای دارای وسعت و شدت متفاوتی می باشد. حوضه آبریز گابریک یکی از حوضه های آبریز بزرگ جنوب شرق ایران می باشد که با مختصات جغرافیایی بین ?45 ?06 °58 تا ?48 ?47 °58 طول شرقی و ?27 ?46 °25 تا ?34 ?47 °26 عرض شمالی، در شرق استان هرمزگان و در فاصله 70 کیلومتری شرق شهرستان جاسک واقع شده و خروجی آن به دریای عمان می ریزد. با هدف کاهش مخاطرات سیلاب و ارائه راهکارهایی در جهت کنترل، مهار و کاهش خسارت های جانی و مالی ناشی از آن، وضعیت هیدروژئومورفولوژی و سیل خیزی حوضه بررسی و تحلیل شده و مخاطرات سیلاب در آن مورد پیش بینی و پهنه بندی قرار گرفته است. در این رابطه برای پیش بینی سیلاب از روش های گمبل، پیرسون نوع 3، لوگ پیرسون نوع 3 و سری های جزئی و برای پهنه بندی سیلاب نیز از سیستم اطلاعات جغرافیایی gis استفاده شده است. همچنین جهت بررسی پوشش گیاهی حوضه با استفاده از تصاویر ماهواره ای، شاخص ndvi بکار برده شده و به منظور تحلیل رسوبات حوضه، از روش گرانولومتری استفاده شده است. از آن جایی که به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط خاص اقلیمی این منطقه، بارش به صورت رگباری و کوتاه مدت نزول می نماید، اما عامل مهمی که در جریان یافتن سیلاب ناشی از این بارش ها تأثیر زیادی دارد، خصوصیات فیزیوگرافی حوضه می باشد. به منظور تأیید این فرضیه اقدام به بررسی و تحلیل پارامترهای مربوط به این خصوصیات از جمله ویژگی های هیدروژئومورفولوژی، ژئومورفولوژی، هیدرولوژی، پوشش گیاهی و خصوصیات فیزیکی حوضه آبریز گابریک شده است. یافته های تحیق نشان از تأیید فرضیه و تأثیر بسیار زیاد این ویژگی ها در شدت سیل خیزی حوضه بوده است که می توان مهمترین عوامل را در این زمینه شیب زیاد، نفوذپذیری کم، فرسایش پذیری بسیار زیاد، پوشش گیاهی کم و دیگر عوامل حوضه ای را که در این زمینه موثر هستند نام برد. بنابراین به منظور بهبود وضعیت موجود و کنترل و مهار جریان سیلاب و همچنین استفاده از آب رودخانه جهت مقاصد مختلف، احداث سد لازم و ضروری بوده و به عنوان راهکاری مهم و اساسی پیشنهاد می گردد.