بررسی تطبیقی ریخت شناسانه ی بافت های سنتی و جدید شهرهای ایرانی و اثرات آن بر الگوهای رفتاری عابرین پیاده (نمونه موردی محدوده دروازه کازرون و معالی آباد شیراز)

همان طور که می دانیم کیفیّت محیط زندگی اهمّیّت بسزایی در روند فعّالیّت های روزمرّه ی افراد هر جامعه دارد؛ ضمن آن که بر خصوصیّات روحی (آن دسته از خصوصیات روحی که متاثر از محیط می باشد؛ مانند نیاز به زیبایی، نیاز به ارتباط با دیگران) و رفتاری آنان نیز تأثیر گذار است. هر فضایی تبلور نیازهای جسمی و روحی انسان به شمار می رود. این بستر رفتارها هستند که امکان آن چه را که در محدوده هایشان قابل اجرا می باشد بیان کرده و به فرد منتقل می سازند. در نتیجه فضاهای کالبدی نقش بسزایی در شکل گیری الگوهای رفتاری انسان دارند. در ساخت شهرهای امروز آنچه که به عنوان عنصری غایب در نظر گرفته می شود، انسان مداری و فعالیت های انسانی است. طراحی کالبدی فضاهای شهری معاصر بیشتر جهت تسهیل عبور و مرور خودرو می باشد تا تسهیل فعالیت های انسانی. بنابراین تحقیق حاضر سعی دارد تا با بررسی فرم دو نمونه ی بافت قدیم و جدید، به ارزیابی تاثیر فرم کالبدی فضاهای شهری بر انجام فعالیت های انسانی بپردازد. نظریه پردازان مختلفی در زمینه شکل فضاهای کالبدی نظریاتی را ارائه کرده اند. برخی از آنها حتی به ارائه ی شاخص هایی جهت اندازه گیری شکل یا همان فرم مجتمع های زیستی پرداخته اند. آنچه که در این تحقیق مد نظر می باشد، آن دسته از شاخص های کلیدی است که کانزن (1960) جهت ارزیابی فرم کالبدی مجتمع های زیستی ارائه می دهد: کاربری اراضی، بناها، الگوی قطعات تفکیکی و شبکه های ارتباطی. این نوشتار با مطالعه ی تطبیقی تحلیلی ریخت شناسانه ی بافت های سنتی ایرانی و بافت های جدید، سعی در بررسی اصول کالبدی و عوامل فرمی (اجزاء فیزیکی دائمی در شهر) مرتبط با حرکت پیاده در این دو نوع بافت و تاثیر آنها بر روی الگوهای رفتاری عابرین پیاده دارد و در نهایت یکسری تحلیل های حاصل از روش قیاسی ارائه می گردد. تحقیق حاضر دو هدف کلی را دنبال می کند: یکی تعیین خصوصیات مورفولوژیکی در رابطه با حرکت و پویایی در بافت های شهری منتخب موردی و بررسی تطبیقی آنها؛ و دیگری، بررسی تاثیر مورفولوژی شهری بر الگوهای رفتاری عابرین پیاده در نمونه های موردی؛ که نمونه موردی های این تحقیق یکی محله سنگ سیاه یا همان محدوده دروازه کازرون در بافت تاریخی شهر شیراز و دیگری، محدوده معالی آباد در بافت جدید شیراز می باشد. روش تحقیق حاضر به صورت توصیفی و تحلیلی می باشد. در این پژوهش سعی بر آن بوده است که داده هایی که به صورت کیفی جمع آوری شده اند، به وسیله سنجه هایی کمی سازی شده تا بتوان آنها را اندازه گیری نمود؛ سپس داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار spss و از طریق همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتیجه نهایی حاصل از این تحلیل ها این است که محله دروازه کازرون (سنگ سیاه) به میزان 38 درصد و محدوده ی معالی آباد به میزان 30 درصد پیاده مدار می باشند.