تاثیر تحولات اخیر خاورمیانه بر وضعیت حزب بعث (مطالعه موردی سوریه و عراق)

چکیده ریشه ی تشکیل حزب بعث در جهان عرب به شخصی به نام میشل عفلق بر می گردد. سوری الاصلی که در قاهره درس خواند و تلاش داشت تا سوسیالسم را با ناسیونالیسم عرب گره زده و جهان عرب را احیاء کند. این حزب دو کانون مهم در جهان عرب بویژه در دو کشور سوریه و عراق پیدا کرد. در عراق حزب بعث توانست با کودتاهای فراوان توسط اعضای این حزب و در رأس آنها صدام حسین قدرت را در عراق قبضه کند. در سوریه نیز حافظ اسد با طی مراحل قدرت تلاش کرد تا حزب بعث را حاکم کند. بعد از مرگ حافظ اسد، جانشین وی بشار اسد با درک ضرورت های جامعه ی سوریه تلاش کرد تا با اصلاحاتی در حزب و آرمان های آن زمینه را برای فعالیت مسالمت آمیز و قانونی گروه های مختلف آماده سازد. وی زندانیان سیاسی را آزاد کرد، فعالیت دیگر احزاب و گروه های سیاسی را بلامانع دید و تلاش داشت با ایجاد اصلاحاتی زمینه را برای رقابت بدون خشونت گروه ها در سوریه مهیا سازد. این اقدمات رئیس جمهور جوان سوریه بازتاب های جهانی داشت تا جایی که سال 2000 یعنی سال نخست ریاست جمهوری بشار اسد به خاطر این اصلاحات به بهار دمشق معروف شد.با سقوط حکومت بعث در بهار سال 1382 و ایجاد تغییرات بنیادین در ساختارهای کشور عراق و نقش مسلطی که شیعیان در ساختار سیاسی آن حاصل کردند، پس از چند دهه حاکمیت اقلیت سنی ، شیعیان فرصت مطالبه حقوق و جایگاه خود را در عرصه سیاسی پیدا کرده اند. با وقوع تحولات اخیر در سوریه حزب بعث در این کشور جایگاهش را متزلزل دیده و با تغییرات گسترده در کادر رهبری خود در صدد حفظ قدرت است. سوال اصلی که محقق به دنبال پاسخگویی به آن است به این شرح می باشد که تحولات خاورمیانه چه تاثیری بر وضعیت حزب بعث در دو کشور عراق و سوریه برجای گذاشته است؟تحولات خاورمیانه که بعد از واقعه یازده سپتامبر و حمله آمریکا به عراق شکل دیگری به خود گرفت. با حضور نیروهای آمریکایی و سقوط صدام حزب بعث به حاشیه رفت.اما در تحولات کشور سوریه بشار اسد با اصلاحاتی چند توانست قدرت را در حزب بعث نگه دارد. کلید واژه: احزاب، تحولات خاورمیانه، حزب بعث، سوریه، عراق