بررسی تطبیقی شروط تحدید و معافیت از مسئولیت متصدیان حمل و نقل در حقوق داخلی و کنوانسیون های بین المللی و استثنائات آن

یکی از مباحث گسترده در حقوق حمل و نقل ، بحث مسئولیت مدنی متصدیان حمل و نقل می باشد . مبنا و موارد مسئولیت متصدیان حمل و نقل در مقررات داخلی ، بر اساس قانون مدنی و قانون تجارت و در مقررات بین المللی ، بر اساس کنوانسیونهایی که به منظور یکسان سازی و یکنواختی قوانین و مقررات بین المللی تشکیل شده اند ، تعریف شده است. اما در مواردی مسئولیت متصدیان حمل و نقل ، به موجب این قوانین یا قرارداد محدود شده و یا به کلی از مسئولیت معاف می شود. در قراردادهای حمل و نقل داخلی و بین المللی تحدید و عدم مسئولیت متصدیان حمل و نقل به صورت شرط ضمن عقد مطرح می شود. در مقررات داخلی ایران به استناد ماده « 10 ق.م » ، شروط تحدید و عدم مسئولیت متصدیان حمل و نقل مادامیکه مخالف قوانین امری و نظم عمومی و اخلاق حسنه نباشد ، نافذ و معتبر خواهد بود. در کنوانسیونهای بین المللی نیز شیوه و مکانیزم پیش بینی شده ، مبین شروط تحدید و عدم مسئولیت در قراردادهای حمل و نقل بین المللی می باشد. در قوانین بین المللی با پذیرش اصل آزادی قراردادها و حاکمیت اراده هر گونه شرطی در زمینه تحدید و عدم مسئولیت متصدیان حمل و نقل که بر خلاف قواعد آمره کنوانسیون باشد ، باطل و بلا اثر خواهد بود. علیهذا شرط تحدید و عدم مسئولیت ، اصل مطلقی نیست و در بعضی موارد به موجب قانون یا قرارداد اعمال نمی شود.