بررسی اندیشه کمالگرایی در مثنوی معنوی در مقایسه و تطبیق با تائیه کبرای ابن فارض مصری

اندیشه کمال گرایی در پی میل فطری به تعالی و کمال، همواره در همه قرون و اعصار، همراه انسان بوده و ذهن جستجوگر بشر، به دنبال یافتن پاسخی نیکو، به کاوش در درون و بیرون خود پرداخته است. ظهور مکاتب مادی که زاییده فکر و اندیشه خود انسان هاست از ثمرات این جستجوست. و البته بعثت پیام آوران الهی و نزول کتب مقدس آسمانی نیز پاسخ و آبشخوری الهی از جانب خداوند برای انسان ها است. یکی از مسلّم ترین عرصه هایی که مجالی مناسب و وسیع برای پرداختن به این اندیشه است، عرصه ادبیات است، چراکه به صورت مستقیم نوع نگرش به عالم و جهان بینی یک فرد یا جامعه را نشان می دهد و به تبع آن، جریان اندیشه کمال گرایی را در پیش چشمان مخاطب به نمایش می گذارد. مثنوی معنوی مولانا جلال الدین محمد بلخی از بزرگترین آثار ادبیات فارسی است که این میل و طلب بدیهی انسان را در آثار خویش انعکاس داده و با نگاهی ژرف، موانع دستیابی به کمال انسانی و اخلاقی را معرفی نموده و از درمان نیز سخن رانده است. در میان آثار شعرای عرب شاید از حیث چگونگی پرداختن به موضوعات، در قالب داستان-های کوتاه و منظوم نتوان همتایی برای مثنوی یافت اما اصل موضوع، یعنی اندیشه کمال گرایی را در اشعار کسانی همچون ابن فارض مصری می توان دید. در این پژوهش، تائیه کبرای این شاعر بزرگ موردنظر قرار گرفته است. وحدت مشرب و وحدت هدف در این دو شخصیت بزرگ به ظهور افکار و اندیشه های یکسانی می انجامد که از آن جمله، همین اندیشه کمال گرایی است. رویکرد ابن فارض به این موضوع در تائیه کبری عاشقانه است؛ بدین معنی که کمال نهایی را رسیدن به عشق می داند و نیز فراز و نشیب این سلوک را با عشق طی می کند. رویکرد مولانا را با توجه به مثنوی معنوی، عاشقانه- عارفانه نام نهاده ایم چراکه مولوی به صورت جزئی و دقیق عوامل و موانع را بیان می کند و برای هر کدام تحلیل مناسب ارائه می دهد و از طرف دیگر او نیز از مقوله عشق غافل نبوده است. این دو اثر از همجواری تاریخی و جغرافیایی برخوردارند. این پژوهش با استفاده از شیو? کتابخانه ای و توصیفی و در شش فصل تنظیم شده است: فصل اول: کلیات تحقیق(بیان مسأله، سوال ها و فرضیه ها، سوابق پژوهشی و..) فصل دوم: اندیشه کمال گرایی(تعریف کمال از دیدگاه علم اخلاق، کمال از نظرگاه چند مکتب، ابعاد بروز کمال) فصل سوم: زندگی نامه دو شاعر و معرفی آثار مورد نظر در این پژوهش فصل چهارم: عوامل و موانع کمال در مثنوی معنوی فصل پنجم: عوامل و موانع کمال در تائیه کبری فصل ششم: شباهت ها و تفاوت ها