بررسی تأثیر نهادهای انقلابی بر تثبیت نظام جمهوری اسلامی (با تأکید بر نهادهای سیاسی و امنیتی)

کانون توجه علم سیاست بنا به تعریف، نظم و ثبات سیاسی از یک سو و فقدان آن از سوی دیگر است. لذا، اندیشه-گران سیاسی از دیر باز به مسایلی چون ناآرامی های اجتماعی، بی نظمی های سیاسی و انقلاب ها توجه کرده اند. اصولاً انقلاب ها (در شکل تمام عیار آن) سبب ساز تحولاتی ژرف در عرصه داخلی و خارجی گشته و گام در راه بنیان نهادن نظمی نوین می گذارند. سقوط رژیم پیشین و تسخیر قدرت به وسیله انقلابیون به ندرت نشانه خاتمه انقلاب است، بلکه نشانه مرحله جدیدی در انقلاب به شمار می آید، یعنی مبارزه برای تعیین پیامدهای انقلاب. معمولاً پس از وقوع هر انقلاب، شادمانی ناشی از پیروزی بر دشمن مشترک جای خود را به رقابت، چالش، درگیری و حتی نزاع خونین می-دهد. در این بین معضلات مربوط به رژیم پیشین و نیز مسایل به وجود آمده در دوران پس از انقلاب سبب پیدایش چالش ها و بحران هایی برای نظام جدید می شود که بر اساس نظریه های کارکردگرای ساختاری از انقلاب ها، این امر موجب شکل گیری عدم تعادل در نظام اجتماعی می شود. اینکه نظام سیاسی پسا انقلابی در ایران بعد از انقلاب چگونه این بحران ها را پشت سر گذاشت و توانست به ثبات دست یابد پرسشی بنیادینی بود که در این نوشتار تلاش گردید بدان پاسخی مناسب داده شود. فرضیه ای که در پاسخ بدین پرسش طراحی شد به نقش نهادهای انقلابی مربوط می شد. بنا بر فرضیه این نوشتار، نهادهای انقلابی (در این جا نهادهای سیاسی و امنیتی) از طریق ایفای کارویژه های متعدد به ویژه کارویژه های سیاسی و امنیتی به تثبیت نظام جمهوری اسلامی یاری رساندند. و در همین راستا، اهدافی دنبال می شد که مهم ترین آن ها عبارت بودند از: بررسی مولفه های انسجام بخش به انقلاب ها و نقش آن ها در دوران گذار پسا انقلابی، ارایه تبیین جامعه شناختی پیرامون دوران پس از انقلاب به ویژه در زمینه نحوه تثبیت نظام پسا انقلابی، بررسی نهادهای انقلابی به عنوان یکی از مولفه های انسجام بخش به انقلاب ها و بررسی زمینه های شکل گیری و کارکردهای نهادهای انقلابی در دوران گذار پسا انقلابی. در انقلاب سال 1357، نهادهای انقلابی با انجام خدمات فراوانی، مشکلات عدیده ای را حل نمودند و از هرج و مرج و اغتشاش که لازمه هر انقلاب است جلوگیری به عمل آوردند و از این طریق، نوعی تعادل و انسجام به وجود آوردند که این وضعیت به تثبیت نظام سیاسی پسا انقلابی یاری رساند.