اصول حاکم بر تربیت از منظر قرآن با تأکید بر سوره مبارکه فرقان

تربیت¬پذیری انسان از نظر اسلام و فلاسفه ژرف نگر و کارشناسان تعلیم و تربیت جای تردید ندارد و انکار آن منافی با فطرت و وجدان و نیز برخلاف ضرورت عقل و شرع و در حکم انکار بدیهیات است. بنای عقلای جهان و همه شرایع الهی بر این اصل تاکید می-کند که انسان بر خلاف سایر حیوانات دارای این ویژگی است که شایستگی¬ها و کمالاتی که در او به شکل قوه و استعداد محقق بوده، برای شکوفا شدن و فعلیت یافتن، نیازمند مراقبت و تربیت است. هدف از این پژوهش، استخراج و بررسی اصول تربیتی سوره مبارکه فرقان با بهره¬گیری از آیات این سوره، تفاسیر و کتب تربیتی است، تا ضمن انس بیشتر با کلام الهی، بتوان در امر تربیت از آنها بهره جست و ایده¬ها و راهنمایی¬های راه¬گشایی را در این زمینه کسب نمود. عواملی مانند: قرآن، وراثت، اختیار، محیط خانه و خانواده، محیط آموزشی و محیط اجتماعی در تربیت انسان نقش اساسی دارند. این پژوهش که به شیوه توصیفی – تحلیلی و با رویکرد اسنادی-کتابخانه¬ای تنظیم شده است، به این نتایج دست یافته که بر اساس مستندات موجود در سوره مبارکه فرقان، بیست و پنج اصل تربیتی در این سوره وجود دارد و آیات تربیتی به ویژه راجع به تربیت فرزند و خانواده به روشنی در این سوره ملاحظه می¬شود. مفاهیم بلند و معارف انسان¬ساز این سوره نشانگر تربیت توحید محورانه انسان است و از مهم¬ترین اصول تربیتی این سوره، اصل عبودیت و بندگی خداوند است که پیامبر اکرم ? و «عبادالرحمن»، مصداق بارز این مقام معرفی شده¬اند. از دیگر اصول تربیتی مهم این سوره می¬توان به اصل پذیرش اختیار و آزادی، تعقل، مسئولیت، لزوم عمل برای رشد و کمال اشاره کرد. واژگان کلیدی: تربیت، اصول تربیتی، سوره فرقان، عبادالرحمن.