پهنه بندی روانگرایی شهر بابل به کمک میکروترمور (ناکامورا) و مقایسه آن با روش های ایشی هارا و سید

چکیده یکی از مهم ترین مطالعات لرزه خیزی در ژئوتکنیک، روانگرایی می باشد.هنگامی که نهشته های خاک اشباع در اثرحرکات لرزه ای سریعا به صورت دوسویه تحت برش قرارگیرند، فشار آب درداخل خلل و فرج خاک شروع به افزایش می نماید.درخاکهای غیرچسبنده ی اشباع سست، فشارآب منفذی به سرعت افزایش یافته و ممکن است به حدی برسد که ذرات به صورت مجزا ازیکدیگر معلق شوند و برای لحظاتی مقاومت و سختی خاک به طورکامل ازبین برود.این پدیده که دراصطلاح روانگرایی نامیده می شود، با دو زلزله ی نیگاتا و آلاسکا درسال 1964 میلادی به عنوان یک خطر لرزه ای مهم شناخته شد.وقوع پدیده ی روانگرایی به طور معمول پیامدهایی نظیر ناپایداری سازه ها، نشست متقارن ویا نامتقارن، کاهش باربری شالوده های سطحی و شمع ها و افزایش نیروهای جانبی وارد به سازه های نگهبان را به دنبال دارد. قرارگرفتن ایران درناحیه با خطر لرزه خیزی بالا ازیکسو و مستعد بودن شرایط خاک دربسیاری از مناطق ساحلی و نواحی با سطح آب زیرزمینی بالا ازسوی دیگر، مطالعه ی هرچه بیشتر دربررسی احتمال وقوع این پدیده و کنترل اثرات آن را ایجاب می نماید.به منظور ارزیابی پتانسیل روانگرایی، علاوه براستفاده از روش های متداول مبتنی براعداد spt وcpt و... روش معروف دیگری با استفاده ازدستگاه میکروترمور وجود دارد که مشکلات روش های قبلی مانند اتلاف وقت، هزینه گزاف و زحمت زیاد را ندارد. این روش به خاطر سادگی، ارزانی و کاربرد درسطح وسیع برای مواردی مانند بررسی مشخصات ساختگاه، تخمین فرکانس اساسی، بدست آوردن ضریب تقویت زمین، ریزپهنه بندی لرزه ای و تخمین پتانسیل یک منطقه برای روانگرایی کاربرد فراوان دارد وصحت ودرستی اندازه گیری های میکروترمور با استفاده از روش های محاسبه پتانسیل روانگرایی مورد بررسی قرار می گیرد. در این مطالعه پتانسیل روانگرایی با استفاده از نتایج آزمایش میکروترمور مورد بررسی قرارگرفته وبا دراختیار داشتن فرکانس تشدیدوضریب تقویت با استفاده از داده های میکروترمور(روشh/v مربوط به ناکامورا)ومحاسبهkg (شاخص آسیب پذیری زمین)، پتانسیل خطر و عدم خطر یا به بیان دیگر احتمال وقوع پدیده روانگرایی محاسبه شده و سپس نقشه های مربوط به این محاسبات که همان پهنه بندی روانگرایی می باشد، رسم گردیده است.درنهایت برای بررسی صحت عملکرد این روش، نتایج حاصل از تعیین پتانسیل روانگرایی محدوده ی مورد مطالعه به کمک شاخص آسیب پذیری حاصل از آزمایش میکروترمور با روش های ایشی هارا، سید، ادریس و راجاپاکسه مقایسه گشته وآنالیز نتایج نشان داد که اولاً اندازه گیری های میکروترمور درکنار سایرروشهای متداول، ابزاری مناسب و مکمل برای بررسی پتانسیل روانگرایی می باشند که نسبت به آنها ساده، سریع و ارزان ترهستند.ثانیا مقدارkg=5، بعنوان مقداری مبنا برای شهر بابل درنظرگرفته می شود که مقادیر بزرگتراز آن وقوع روانگرایی را محتمل می سازد. کلمات کلیدی : روانگرایی ،شاخص آسیب پذیری زمین، پتانسیل روانگرایی، لرزه نگاری خاک